Adyton
Adyton (stgr. ἄδυτον „niedostępny”) to święte miejsce, które stanowiło ukrytą część starożytnego sanktuarium, świątyni, gaju świętego lub groty. Tylko kapłani oraz wybrane osoby miały do niego dostęp. W adytonie przechowywano najcenniejsze świętości, takie jak cudowne wizerunki czy relikwie. Zazwyczaj znajdował się tam kultowy posąg bóstwa, a czasami pełnił rolę miejsca wyroczni. Adyton zazwyczaj usytuowany był w tylnej części naosu.
W niektórych świątyniach poświęconych Apollinowi, adyton stanowił wydzieloną część celli, w której znajdował się posąg bóstwa, często z obniżoną podłogą (jak miało to miejsce w arkadyjskim Bassaj) oraz zawierał obiekty sakralne. Rzadziej jednak był kryptą podświątynną, w której mieściła się wyrocznia (przykład to małoazjatyckie Klaros). W najsłynniejszej świątyni Apollina w Delfach, adyton zawierał omfalos, złoty posąg bóstwa, święty laur, grobowiec Dionizosa oraz trójnóg umieszczony nad wieszczą szczeliną, na którym zasiadała Pytia.
Zobacz też
- abaton
- prezbiterium