Adwent (z łac. adventus – przyjście) jest okresem liturgicznym w Kościołach zachodnich, takich jak Kościół katolicki, anglikański oraz protestanckie, który ma miejsce przed uroczystością Bożego Narodzenia. Jest to czas oczekiwania na powtórne przyjście Jezusa Chrystusa i przypomnienie historycznego wyczekiwania na Mesjasza. Adwent jest również określany jako czas „radosnego oczekiwania na przyjście Chrystusa”.
== Ogólne informacje na temat okresu Adwentu ==
=== Daty Adwentu ===
W obrządku rzymskim, jak i w większości innych Kościołów, Adwent trwa cztery niedziele przed Bożym Narodzeniem, co oznacza, że okres ten zaczyna się od I nieszporów pierwszej Niedzieli Adwentu (odprawianych wieczorem w sobotę) aż do 24 grudnia włącznie. Początek Adwentu przypada pomiędzy 27 listopada a 3 grudnia.
W obrządku ambrozjańskim Adwent trwa sześć niedziel. W Kościołach wschodnich nie ma formalnego okresu Adwentu, chociaż istnieje post przed świętem Bożego Narodzenia.
=== Teologia Adwentu ===
Adwent składa się z czterech niedziel, przy czym w pierwszą z nich niektóre Kościoły chrześcijańskie rozpoczynają rok liturgiczny. Jest to czas, w którym wierni mają uświadomić sobie oczekiwanie na powtórne przyjście Jezusa Chrystusa.
W tradycyjnej liturgii rzymskiej tematyką Adwentu jest wspomnienie historycznego czekania na przyjście Chrystusa. W reformowanej liturgii rzymskiej po Soborze Watykańskim II Adwent dzieli się na dwa okresy:
od początku Adwentu do 16 grudnia (czas szczególnego oczekiwania na powtórne przyjście Jezusa na końcu czasów);
od 17 grudnia do 24 grudnia (czas bezpośredniego przygotowania do uroczystości Narodzenia Pańskiego).
=== Liturgia Adwentu ===
W czasie Adwentu w liturgii dominuje kolor fioletowy. W Kościołach ewangelickich ołtarze są nakrywane tym kolorem. W Kościele rzymskim kapłan nosi ornat w kolorze fioletowym, symbolizującym czas pokuty i przygotowania do jednego z najważniejszych świąt. W trzecią niedzielę Adwentu kolor ten może być zastąpiony różowym. W niektórych Kościołach anglikańskich i starokatolickich, w tym w Reformowanym Kościele Katolickim w Polsce, używa się niebieskiego koloru liturgicznego (ang. advent blue).
W Kościołach ewangelickich organizowane są nabożeństwa adwentowe. W Kościołach katolickich tradycją są msze o świcie, zwane roratami, które są poświęcone Maryi Pannie, upamiętniające moment, gdy przyjęła wieść od archanioła Gabriela o zostaniu Matką Syna Bożego. Od 17 do 23 grudnia podczas nieszporów śpiewa się Wielkie Antyfony.
W liturgii obrządku rzymskiego pierwsze czytania pochodzą głównie z Księgi proroka Izajasza i ukazują oczekiwanie na przyjście obiecanego Zbawiciela.
== Historia ==
Historia Adwentu sięga około II połowy IV wieku, kiedy chrześcijanie zaczęli obchodzić święta Bożego Narodzenia. Pierwsze wzmianki o tym okresie znajdujemy w liturgii hiszpańskiej i galicyjskiej.
Synod w Saragossie, który miał miejsce w 380 roku, zalecał wiernym codzienną obecność w kościele w okresie między 17 grudnia a 6 stycznia. Adwent miał wówczas charakter pokutny i ascetyczny.
Niektórzy badacze twierdzą, że Adwent zaczęto obchodzić w V wieku, kiedy biskup Perpetuus z Tours zaproponował post trzy razy w tygodniu od wspomnienia świętego Marcina (11 listopada) do Bożego Narodzenia. Nie jest pewne, czy ta decyzja rozprzestrzeniła się poza granice Diecezji Galijskiej do VI wieku.
W Rzymie Adwent zaczęto obchodzić dopiero pod koniec VI wieku jako okres radosnego oczekiwania na przyjście Pana, bez postów i praktyk pokutnych. Papież Grzegorz Wielki ujednolicił zalecenia liturgiczne dotyczące Adwentu, który od tej pory trwa cztery tygodnie, stając się szczególnym czasem oczekiwania na święta Bożego Narodzenia. Z biegiem lat Adwent przybrał także charakter eschatologiczny, stając się czasem oczekiwania na przyjście Chrystusa na końcu czasów. Połączenie tradycji galijskiej i rzymskiej wpłynęło na współczesną liturgiczną oprawę Adwentu, która zyskała ascetyczny charakter (fioletowe szaty, brak Gloria i Te Deum).
== Symbole i zwyczaje adwentowe ==
wieniec adwentowy – jest okrągłym wieńcem z gałązek trwałych drzew iglastych, takich jak jodła, świerk, sosna czy daglezja, na którym umieszczone są cztery świeczki (najczęściej czerwone). Symbolizują one cztery niedziele Adwentu, a co niedzielę zapala się jedną świecę. I świeca symbolizuje pokój, II – wiarę, III – miłość, IV – nadzieję. Elementy wieńca reprezentują wspólnotę oczekującą w radości na przyjście Pana. Tradycja wykonywania wieńca adwentowego pochodzi z wschodnich Niemiec, gdzie stanowiła symbol światła. Każdy element wieńca ma swoje znaczenie: zielone gałązki symbolizują życie i nadzieję, świece – światłość nadchodzącego Zbawiciela, a forma kręgu – cykl życia. Ksiądz Józef Wysocki sugeruje, aby wieniec był wykonany z drucianego koła o średnicy od 20 do 40 cm, oplecionego gałązkami lub liśćmi, a następnie zawieszonego lub umieszczonego na tacy na stole (można go zraszać dla zachowania świeżości).
kalendarz adwentowy – to specjalny kalendarz, który służy do odliczania dni od pierwszego dnia Adwentu lub 1 grudnia do Wigilii Bożego Narodzenia. Zwyczaj ten wywodzi się z XIX wieku od niemieckich luteran i jest pielęgnowany w wielu krajach na całym świecie w rodzinach chrześcijańskich.
lampion adwentowy – to rodzaj lampy w kształcie czworoboku zamkniętego, z ściankami przypominającymi gotyckie witraże z symbolami chrześcijańskimi lub scenami biblijnymi. Wewnątrz umieszcza się świecę lub małą żarówkę na baterię. Lampionami oświetla się pierwszą część mszy roratnej, podczas której w kościele panuje symboliczna ciemność. Lampion symbolizuje przypowieść Jezusa o roztropnych pannach, które czekały na przyjście Oblubieńca (Mt 25, 1-13).
Inne popularne zwyczaje, szczególnie wśród katolików, to:
wędrująca figura Matki Bożej – jest to tradycja praktykowana w wielu polskich parafiach, polegająca na przekazywaniu figury Matki Bożej przez dziecko, którego dobre uczynki zostały wylosowane przez kapłana. Figurkę Matki Bożej najczęściej przyjmuje się na jeden dzień, a rodzina celebruje w tym czasie „rodzinną liturgię”, śpiewając pieśni adwentowe, czytając Pismo Święte oraz odmawiając modlitwy. Rodzina zaprasza Maryję do swojego domu.
świeca roratna (roratka) – symbolizuje Najświętszą Marię Pannę, która przynosi ludziom Chrystusa – Światłość prawdziwą. Umieszcza się ją w kościołach obok ołtarza Matki Bożej, a biały lub niebieski wstążka symbolizuje niepokalane poczęcie Najświętszej Marii Panny.
== Współczesny Adwent w Kościele katolickim ==
Adwent ukazuje postacie z Starego i Nowego Testamentu, nazywane figurami mesjańskimi, które zapowiadają życie i dzieło Jezusa z Nazaretu. Należą do nich Maryja, Izajasz oraz Jan Chrzciciel. Adwent jest okresem oczekiwania w ciszy i przygotowania, dlatego Kościół katolicki zachęca do uczestnictwa w rekolekcjach oraz przystąpienia do sakramentu pokuty i pojednania. Choć nie jest to czas pokuty tak jak wielki post, ma on swój specyficzny charakter refleksyjny.
Trzecia niedziela Adwentu, znana jako niedziela Gaudete, obchodzona jest radośniej, a szaty liturgiczne mogą mieć kolor różowy. Teksty liturgiczne tego okresu niosą radość wynikającą z zapowiedzi przyjścia Zbawiciela i Odkupiciela, zarówno w kontekście narodzin, jak i powtórnego przyjścia w chwale.
W rycie ambrozjańskim Adwent trwa sześć tygodni i kończy się nowenną bożonarodzeniową. W tym czasie zamiast fioletowych szat używa się szat w specjalnym kolorze morello (ciemny fiolet), a w ostatnią niedzielę Adwentu obchodzone jest święto Macierzyństwa Najświętszej Maryi Panny z użyciem koloru białego.
== Adwent w Kościele Ewangelicko-Augsburskim ==
W Kościele Ewangelicko-Augsburskim Adwent również rozpoczyna rok kościelny i trwa w tym samym czasie, co w Kościele katolickim. Na ołtarzu umieszcza się wieniec adwentowy z czterema świecami, które zapalane są w każdą niedzielę Adwentu. Cotygodniowe nabożeństwa adwentowe odbywają się w wyznaczonym dniu tygodnia.
Myśl adwentowa jest obecna w liturgii Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego podczas nabożeństw z Sakramentem Komunii Świętej. Przed modlitwą „Ojcze Nasz” ksiądz wygłasza modlitwę (tzw. kolektę), kończąc słowami: „Na Jego [Chrystusa] powtórne przyjście czekamy i wraz z całym Kościołem wołamy: Przyjdź rychło, Panie.” Zbór odpowiada: „Przyjdź, Panie Jezu”.
Również w modlitwie po Słowach Ustanowienia podkreślany jest Adwent: „Wspominając zbawczą śmierć i mękę naszego Pana Jezusa Chrystusa, Jego Zmartwychwstanie i Wniebowstąpienie oczekujemy na Jego przyjście w chwale.” Teksty modlitw podkreślają, że Kościół, szczególnie podczas Dziękczynienia (Eucharystii), z utęsknieniem oczekuje swojego Pana aż przyjdzie w chwale.
== Zobacz też ==
Filip Adwent – polski polityk i lekarz, poseł do Parlamentu Europejskiego
== Przypisy ==
== Linki zewnętrzne ==
Pieśni na adwent. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-26)].
Informacje o adwencie w archiwalnej wersji portalu Opoka. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-01)].
Zarchiwizowany artykuł określający znaczenie adwentu. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-02)].
