Adrienne Thomas, właściwie Hertha Lesser (urodzona 24 czerwca 1897 w Saint-Avold, zmarła 5 listopada 1980 w Wiedniu) to niemiecka pisarka.
Życiorys
Adrienne Thomas przyszła na świat jako Hertha Strauch 24 czerwca 1897 roku w żydowskiej rodzinie w Saint-Avold, znajdującym się wówczas w niemieckiej Lotaryngii (obecnie we Francji). Rodzina Strauchów prowadziła dom handlowy w Metz.
Dzieciństwo spędziła w niemiecko-francuskiej strefie w Alzacji i Lotaryngii. Od 1904 roku mieszkała w Metz, gdzie uczęszczała do liceum, a następnie do szkoły przemysłowej. Ostatecznie zrezygnowała z nauki, aby rozpocząć prywatne lekcje śpiewu.
Po wybuchu I wojny światowej zgłosiła się jako ochotnik do Czerwonego Krzyża i prowadziła dziennik z pracy na stacji kolejowej w Metz. Jej zapiski zostały wydane w 2004 roku jako Aufzeichnungen aus dem Ersten Weltkrieg, Ein Tagebuch.
W 1917 roku, wskutek częstych bombardowań, przeprowadziła się z rodziną do Berlina. Thomas ponownie podjęła lekcje śpiewu. Początkująca jako guwernantka, później pracowała jako pielęgniarka w szpitalu wojskowym. W 1918 roku z powodu złego stanu zdrowia musiała zrezygnować z pracy w szpitalu i przenieść się do ciotki we Frankfurcie, która sfinansowała jej studia w prywatnym konserwatorium. W 1921 roku poślubiła Artura Lessera, lekarza z Magdeburga, a następnie zamieszkała z mężem w jego rodzinnym mieście.
W Magdeburgu zrezygnowała z kariery śpiewaczej na rzecz pisania. Jej pierwsze teksty ukazywały się w „Vossische Zeitung”. Później współpracowała z takimi czasopismami jak „Die Frau”, , „Basler Nachrichten” oraz „Neue Jüdische Gazeta”. W 1927 roku małżeństwo przeprowadziło się do Berlina. W 1930 roku Lesser zmarł. W tym samym roku Thomas na podstawie swoich notatek z czasów I wojny światowej opublikowała swoją pierwszą powieść, antywojenny utwór Die Katrin wird Soldat. W pierwszym roku sprzedano 100 tysięcy egzemplarzy tej książki, która została przetłumaczona na 15 języków, osiągając łączny nakład w kilku milionach egzemplarzy. W 1987 roku na podstawie powieści nakręcono film. W 1933 roku, po dojściu nazistów do władzy, powieść została zakazana. Thomas była jednym z pierwszych autorów uznanych przez nazistów za „niepożądanych” – jej nazwisko znalazło się na liście autorów zakazanych w III Rzeszy, a jej utwory zostały wycofane. Pisarka wkrótce uciekła przez Szwajcarię do Francji, a następnie do Austrii. W Austrii opublikowała kolejne powieści: Andrea i Viktoria.
Po aneksji Austrii przez Rzeszę Niemiecką w marcu 1938 roku, Thomas uciekła przez Czechosłowację, Węgry, Jugosławię i Włochy do Francji. Dwa lata później została internowana w obozie dla kobiet w Paryżu, a następnie w obozie Gurs, z którego udało jej się uciec. We wrześniu 1940 roku wyjechała do Stanów Zjednoczonych, co umożliwił jej pisarz Hermann Kesten (1900–1996), który załatwił wizę dla pisarki. W USA Thomas utrzymywała się z tantiem za swoje utwory wydane za granicą. W 1942 roku została sekretarką europejskiego oddziału Free World Association i pracowała dla magazynu „Free World”. W USA opublikowała kolejne powieści, oparte na doświadczeniach z wygnania: Reisen Sie ab, Mademoiselle! (1944) oraz Ein Fenster zum East River (1945).
W 1947 roku pojechała do Austrii z Juliusem Deutschem (1884–1968), a następnie osiedliła się w Wiedniu. W tym czasie pisała m.in. dla dziennika „Neues Österreich”. W 1951 roku poślubiła Deutscha.
Thomas zmarła 5 listopada 1980 roku w Wiedniu.
Prace
Lista wybranych utworów według Neue Deutsche Biographie:
Die Katrin wird Soldat!, 1930; wydanie polskie: Catherine! Świat się pali!, autoryzowany przekład Marcelego Tarnowskiego. Warszawa: Wydawnictwo „Nowa Powieść”, 1937
Andrea. Erzählung für Jugendliche, 1937; wydanie polskie: Andrea. Powieść dla młodzieży. Przekład Anieli Waldenbergowej. Warszawa. Wydawnictwo J. Przeworskiego, 1939
Viktoria. Erzählung für junge Menschen, 1937; wydanie polskie: Wiktoria. Powieść dla młodzieży. Przekład Anieli Waldenbergowej. Warszawa. Wydawnictwo J. Przeworskiego, 1939
Von Johanna zu Jane, 1939
Reisen Sie ab, Mademoiselle!, 1944
Ein Fenster zum East River, 1945
Ein Hund ging verloren. Erzählung für Jugendliche, 1953
Markusplatz um vier, 1955
Przypisy
Bibliografia
Ingrid Schramm: Thomas, Adrienne. W: Neue Deutsche Biographie [Online-Version]. T. 26. 2017, s. 182–184. (niem.).
Joey Horsley: Adrienne Thomas. [w:] FemBio [on-line]. [dostęp 2020-03-07]. (niem.).
red. Agnes Cardinal, Dorothy Goldman, Judith Hattaway: Women’s Writing on the First World War. Oxford University Press, 1999. ISBN 978-0-19-812280-7. [dostęp 2020-03-07]. (ang.).
Zlata Fuss Phillips: German Children’s and Youth Literature in Exile 1933-1950: Biographies and Bibliographies. Walter de Gruyter, 2011. ISBN 978-3-11-095285-8. [dostęp 2020-03-07]. (ang.).