Adriano Panatta

Adriano Panatta

Adriano Panatta (urodzony 9 lipca 1950 w Rzymie) to włoski tenisista, który zdobył tytuł mistrza French Open w 1976 roku w grze pojedynczej oraz był triumfatorem Pucharu Davisa.

Życiorys

Jako praworęczny zawodnik, Panatta był postrzegany jako jeden z artystów kortowych, obdarzonych niezwykłą zdolnością do wykonywania obronnych, akrobatycznych wolejów. Mimo że jego umiejętności w grze wolejowej nie przyniosły mu sukcesów na szybkich nawierzchniach, w historii włoskiego tenisa Panatta zapisał się jako jeden z najznakomitszych specjalistów od nawierzchni ziemnej oraz jako najbardziej utytułowany włoski zawodnik ery „open”. Jego popularność wśród włoskich kibiców, którzy skandowali „Ad-ria-no! Ad-ria-no!” na kortach na całym świecie, a szczególnie na rzymskim Foro Italico, wzrosła dzięki dramatycznym pojedynkom w jego karierze, w tym w drodze do mistrzostwa wielkoszlemowego w Paryżu oraz tytułu międzynarodowego mistrza Włoch, gdzie musiał bronić meczboli.

Panatta był „przeznaczony” do kariery tenisowej, ponieważ jego ojciec był właścicielem jednego z rzymskich klubów. Po osiągnięciach w juniorskich turniejach europejskich w 1969 roku, rozpoczął rywalizację na poziomie zawodowym. Debiutował na Wimbledonie w 1970 roku, jednak odpadł w pierwszej rundzie z australijskim specjalistą od gry mieszanej, Owenem Davidsonem. Lepiej poradził sobie w międzynarodowych mistrzostwach Berlina Zachodniego, gdzie pokonał znanego Niemca Wilhelma Bungerta i awansował do 1/8 finału międzynarodowych mistrzostw Francji. W tym samym roku zdobył po raz pierwszy tytuł narodowego mistrza Włoch, detronizując Nicolę Pietrangeliego, swojego wielkiego poprzednika w krajowym tenisie.

W 1972 roku dotarł do finałów międzynarodowych mistrzostw Niemiec w Hamburgu oraz Szwajcarii w Gstaad. Po raz pierwszy osiągnął ćwierćfinał wielkoszlemowy na kortach paryskich, eliminując legendarnego Rumuna Ilie Năstase (odpadł z Metrewelim). W 1973 roku pokonał Năstase w finale mistrzostw Wielkiej Brytanii na kortach twardych w Bournemouth (6:8, 7:5, 6:3, 8:6), zdobywając tym samym swoje pierwsze turniejowe zwycięstwo. Na kortach Rolanda Garrosa w 1973 roku dotarł do półfinału, gdzie pokonał Szweda Björna Borga oraz Holendra Toma Okker, przegrywając z Jugosławianinem Niki Piliciem.

W 1974 roku zdobył tytuł w Florencji, a rok później w Kitzbühel i Sztokholmie. Kontynuował również zdobywanie tytułów narodowego mistrza Włoch. Tytuł krajowy stracił w 1976 roku na rzecz Corrado Barazzuttiego, jednak na międzynarodowej arenie odniósł wielkie sukcesy. Rok 1976 był najlepszym rokiem w karierze Panatty. Wygrał turniej French Open, w ćwierćfinale eliminując obrońcę tytułu Björna Borga (rewanżując się za półfinałową porażkę z roku poprzedniego), w półfinale pokonując Amerykanina Eddiego Dibbsa, a w finale kolejnego Amerykanina, Harolda Solomona, w czterech setach. Panatta wszedł do historii tenisa jako jedyny zawodnik, który dwukrotnie pokonał Borga w wielkoszlemowym turnieju paryskim (pozostałe sześć występów Borga kończyło się jego zwycięstwami). Niewiele brakowało, aby do ćwierćfinału z Borgiem nie doszło – Panatta musiał bronić piłki meczowej w pierwszej rundzie przeciwko mało znanemu Czechowi Pavelowi Hutce, co uczynił w swoim stylu, efektownym skrótem wolejowym (końcowy wynik: 2:6, 6:2, 6:2, 0:6, 12:10 dla Panatty).

Również w drodze do tytułu międzynarodowego mistrza Włoch miał trudności. Pokonał wielu silnych przeciwników, w tym Harolda Solomona (który musiał skreczować), Johna Newcombe’a oraz w finale Guillermo Vilasa, ale największy opór stawił mu Australijczyk Kim Warwick w rundzie otwarcia, który nie wykorzystał jedenastu piłek meczowych. W sierpniu 1976 roku Panatta zajął najwyższe miejsce w karierze w rankingu światowym – nr 4. Sezon 1977 nie był już tak udany; zarówno w Paryżu, jak i Rzymie zakończył na ćwierćfinale (przegrywając z Raúlem Ramírezem i Guillermo Vilasem). Nie zdołał już ani razu awansować do dalszej rundy w mistrzostwach Francji, a jego ostatni występ miał miejsce w 1982 roku, gdzie odpadł w drugiej rundzie z Wojciechem Fibakiem. W Rzymie osiągnął jeszcze jeden wartościowy wynik w 1978 roku, docierając do finału, gdzie przegrał z Borgiem.

Adriano Panatta miał znacznie gorsze wyniki w pozostałych imprezach Wielkiego Szlema, rozgrywanych na szybszych nawierzchniach. Mistrzostwa Australii praktycznie nie były w jego planach – jedyny występ miał miejsce w 1969 roku, zakończony porażką w I rundzie z Terry Addisonem. Również niechętnie uczestniczył w US Open, tłumacząc, że bardziej interesują go występy w Europie. Z nielicznych występów w mistrzostwach USA warto odnotować dotarcie do 1/8 finału w 1978 roku, gdzie pokonał Manuela Orantesa oraz Marty’ego Riessena, a odpadł po zaciętym pięciosetowym meczu z Jimmym Connorsem. Największy sukces na kortach wimbledońskich osiągnął w 1979 roku, docierając do ćwierćfinału, gdzie przegrał z Patem Dupre. Aż sześć razy kończył swoje występy na londyńskich trawnikach na III rundzie (1/16 finału) – w latach 1971, 1972, 1974, 1975, 1976 oraz 1980.

Po 1976 roku, poza wspomnianym finałem w Rzymie, do najważniejszych sukcesów Panatty należą zwycięstwa w Houston w 1977 roku (gdzie pokonał m.in. Connorsa i Gerulaitisa), w Tokio w 1978 oraz we Florencji w 1980. Tytuł w Florencji był jego ostatnim w grze pojedynczej, a także w 1980 roku zagrał w ostatnich finałach singlowych – w Genewie i Paryżu (w hali). Kontynuował karierę przez kilka lat, zdobywając kolejne tytuły w grze podwójnej. Jako deblista osiągnął trzy ćwierćfinały French Open (1975, 1977, 1980), za każdym razem w parze z Paolo Bertoluccim. Zakończył swoje występy w 1984 roku. Łącznie zdobył 9 tytułów w grze pojedynczej i dotarł do 16 finałów, a w deblu zdobył 17 tytułów i osiągnął 11 finałów. W swoim czasie nie zarobił dużych pieniędzy w zawodowym tenisie, a jego zarobki zamknęły się w kwocie niespełna 800 tysięcy dolarów amerykańskich.

Warto podkreślić osiągnięcia Panatty w reprezentacji Włoch w Pucharze Davisa. Był jednym z nielicznych graczy, którzy rozegrali co najmniej 100 pojedynków, a Panatta zagrał dokładnie 100 razy, z których 64 zakończyło się jego zwycięstwem (w grze pojedynczej odniósł 37 zwycięstw i 26 porażek). Uznaje się go za współtwórcę największych sukcesów Włoch, a w swoim najlepszym roku 1976 poprowadził zespół do pierwszego triumfu w tych rozgrywkach. W finale Włosi pokonali Chilijczyków na wyjeździe, a Panatta wygrał zarówno z Patricio Cornejo, jak i Jaime Fillolem, a także z tymi samymi graczami w deblu, mając za partnera Paolo Bertolucciego. Warto dodać, że marsz po Puchar Davisa 1976 Włosi rozpoczęli od łatwego zwycięstwa z Polską, w składzie której nie grał Fibak. W kolejnych latach, wciąż z Panattą w składzie, Włosi jeszcze trzykrotnie dotarli do finału Pucharu Davisa, jednak w 1977 roku musieli uznać wyższość Australijczyków, w 1979 Amerykanów, a w 1980 Czechosłowaków. Panatta zakończył swoją przygodę z reprezentacją narodową w 1983 roku, przegrywając mecz przeciwko Argentynie.

Charakterystyka Adriano Panatty byłaby niepełna, gdyby skupić się tylko na jego zwycięstwach w dramatycznych okolicznościach; Włoch potrafił także łatwo się zdekoncentrować i wypuszczać z rąk niemal wygrane mecze. W 1979 roku nie wykorzystał prowadzenia 2:0 w setach przeciwko Amerykaninowi Eliotowi Teltscherowi na turnieju French Open. W finale Pucharu Davisa 1980 przeciwko Tomášowi Šmídowi prowadził 6:3, 6:3, ale ostatecznie przegrał w pięciu setach. Również w ćwierćfinale Wimbledonu w 1979 roku z Patem Dupre miał szansę na zwycięstwo – prowadził w połowie drugiego seta 6:3, 4:0, jednak pozwolił rywalowi odebrać sobie niemal wygraną partię, ostatecznie przegrywając 6:3, 4:6, 7:6, 4:6, 3:6.

Panatta jest uważany za zawodnika o niewykorzystanym potencjale. Jego umiejętności w grze trudnych piłek nie szły w parze z odpowiednim treningiem, a jego rozwój kariery był także hamowany przez rozrywkowy styl życia. Pieniądze zarobione w sezonie 1976 zainwestował w firmę konfekcyjną, która zbankrutowała.

Po zakończeniu kariery zawodniczej Adriano Panatta pełnił funkcję kapitana reprezentacji w Pucharze Davisa oraz dyrektora turnieju w Rzymie. Jego młodszy brat Claudio, który ma 10 lat mniej, także próbował swoich sił w tenisie, będąc reprezentantem w Pucharze Davisa.

Osiągnięcia w turniejach wielkoszlemowych

French Open

gra pojedyncza – wygrana 1976

Finały singlowe w turniejach wielkoszlemowych

French Open 1976 – 6:1, 6:4, 4:6, 7:6 z Haroldem Solomonem

Zwycięstwa turniejowe

gra pojedyncza

  • 1973 Bournemouth
  • 1974 Florencja
  • 1975 Kitzbühel, Sztokholm
  • 1976 French Open, Rzym
  • 1977 Houston
  • 1978 Tokio
  • 1980 Florencja

gra podwójna

  • 1973 Florencja (z Paolo Bertoluccim)
  • 1974 Bastad, Florencja (oba z Paolo Bertoluccim)
  • 1975 Bolonia, Buenos Aires, Kitzbühel, Londyn (wszystkie z Paolo Bertoluccim)
  • 1977 Houston, Londyn, St. Louis (wszystkie z Ilie Năstase)
  • 1978 Florencja (z Corrado Barazzuttim)
  • 1979 Barcelona, Florencja (oba z Paolo Bertoluccim)
  • 1980 Monte Carlo, Paryż (hala, oba z Paolo Bertoluccim)
  • 1981 Nancy (z Ilie Năstase)
  • 1982 Florencja (z Paolo Bertoluccim)

Finały turniejowe

gra pojedyncza

  • 1972 Gstaad, Hamburg
  • 1973 Barcelona, Florencja, Madryt, Nicea, Walencja
  • 1974 Bastad
  • 1975 Barcelona, Buenos Aires, Madryt
  • 1976 Gstaad
  • 1978 Bolonia, Rzym
  • 1980 Genewa, Paryż (hala)

gra podwójna

  • 1975 Barcelona, Richmond (oba z Paolo Bertoluccim)
  • 1976 Gstaad (z Paolo Bertoluccim), Sztokholm (z Tomem Okkerem)
  • 1977 Charlotte (z Corrado Barazzuttim), Masters Doubles (z Vitasem Gerulaitisem), miasto Meksyk (z Ilie Năstase)
  • 1979 Las Vegas (z Raúlem Ramírezem)
  • 1980 Florencja (z Paolo Bertoluccim)
  • 1981 Florencja (z Paolo Bertoluccim)
  • 1984 Palermo (z Henrikiem Sundstromem)

Bibliografia

Profil na stronie ATP [online], Association of Tennis Professionals [dostęp 2015-02-04] (ang.).

Profil na stronie ITF [online], International Tennis Federation [dostęp 2015-02-04] (ang.).

Profil na stronie Pucharu Davisa [online], Davis Cup [dostęp 2015-02-04] (ang.).

Bud Collins, Tennis Encyclopedia, Visible Ink Press, Detroit 1997

Zbigniew Dutkowski, 150 rakiet. Najlepsi tenisiści świata, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1984

Martin Hedges, The Concise Dictionary of Tennis, Mayflower Books Inc, Nowy Jork 1978