Adriana Iliescu

Adriana Iliescu (ur. 31 maja 1938 w Krajowej) to rumuńska filolożka, nauczycielka akademicka, historyczka literatury, krytyczka literacka oraz poetka. Zyskała międzynarodową sławę dzięki narodzinom dziecka w wieku 66 lat i 320 dni, co wzbudziło wiele kontrowersji i doprowadziło do dyskusji na temat zmian w prawie w Rumunii.

Życiorys

Urodziła się 31 maja 1938 roku w Krajowej jako córka prawnika Aureliana Iliescu oraz Marii (z domu Cernatescu). Ukończyła szkołę średnią w Krajowej, a następnie Wydział Filologiczny na Uniwersytecie Bukareszteńskim.

Ciąża

W wieku 20 lat doświadczyła straty ciąży, co, jak twierdzi, przyczyniło się do rozpadu jej małżeństwa. Pomimo ostrzeżeń lekarzy dotyczących ryzyka wad rozwojowych w kolejnej ciąży, Adriana Iliescu wciąż pragnęła zostać matką. Gdy naturalne zajście w ciążę stało się niemożliwe, postanowiła skorzystać z metody sztucznego zapłodnienia.

Początkowo leczyła się w szpitalu w Timișoarze, a następnie w szpitalu Panait Sârbu w Bukareszcie. Przez 10 lat poddawała się terapii związanej z niepłodnością oraz leczeniu skutków menopauzy. Ostatecznie zdecydowała się na sztuczne zapłodnienie, korzystając z komórki jajowej oraz plemników od anonimowych dawców, a jej zarodek został wszczepiony.

Początkowo nosiła trojaczki, jednak po około 9–10 tygodniach jeden z płodów zmarł.

16 stycznia 2005 roku w Bukareszcie, w szpitalu Panait Sârbu, w wieku 66 lat i 320 dni, urodziła dziewczynkę – Elizę Marię, która ważyła 1,4 kg. Poród odbył się przedwcześnie (w 33. tygodniu ciąży) poprzez cesarskie cięcie, po tym jak jedna z bliźniaczek zmarła w łonie matki. Po narodzinach Eliza trafiła na oddział intensywnej terapii, lecz oddychała samodzielnie.

Iliescu została uznana za najstarszą matkę na świecie. Poprzedni rekord należał do Hinduski Satyabhamy Mahapatry, która urodziła w wieku 65 lat. W grudniu 2006 roku straciła miano najstarszej matki na rzecz Marii del Carmen Bousada de Lara, która urodziła bliźniaki w wieku 66 lat i 358 dni.

Odbiór i kontrowersje

Informacje o porodzie Adriany Iliescu szybko obiegły media krajowe i zagraniczne, wywołując liczne kontrowersje, głównie związane z wiekiem matki oraz zastosowaniem metody in vitro. Wiele mediów pytało czytelników o ich opinie, a reakcje w przeważającej części były negatywne, podczas gdy pozytywne były bardziej stonowane, często ironiczne.

W Rumunii Adriana Iliescu spotkała się z krytyką ze strony Kościoła Prawosławnego, a minister zdrowia Mircea Cinteză zapowiedział prace nad zmianą prawa.

Wiek

Kościół Prawosławny w Rumunii potępił urodzenie dziecka przez Iliescu, nazywając tę decyzję „samolubną”. Ciprian Campineanul ocenił, że Adriana Iliescu chciała zaspokoić swoje pragnienia w tak zaawansowanym wieku. Iliescu stwierdziła, że jeśli dziecko się urodzi, to znaczy, że taka jest wola Boga, wielokrotnie podkreślając swoją wiarę.

Nick Thorpe, reporter BBC, relacjonował, że lekarz odpowiedzialny za sztuczne zapłodnienie twierdził, iż Adriana Iliescu była w odpowiednim stanie do donoszenia ciąży, jednak nie chciał komentować kwestii etycznych.

Urodzenie przez Adriana Iliescu było zgodne z prawem. Wówczas w Rumunii nie istniały żadne ograniczenia dotyczące stosowania in vitro ze względu na wiek, mimo że w wielu krajach takie ograniczenia były wprowadzone. W związku z kontrowersjami po porodzie Iliescu, media donosiły, że Rumunia również planuje wprowadzenie takich regulacji, zwłaszcza że kraj starał się o członkostwo w Unii Europejskiej.

„The Daily Telegraph” informował, że narodziny Elizy Marii wywołały w Rumunii debatę etyczną, medyczną i religijną na temat leczenia niepłodności u starszych kobiet. „The Guardian” podkreślał, że przypadek Adriany Iliescu może skutkować nałożeniem ograniczeń na leczenie niepłodności, a „The Daily Telegraph” wskazywał, że rząd planował przyjęcie uchwały ograniczającej leczenie niepłodności do osób poniżej 50. roku życia.

Ministerstwo Zdrowia ogłosiło, że projekt ustawy dotyczącej ograniczenia stosowania zapłodnienia in vitro został złożony w parlamencie. Zgodnie z tym projektem, medycznie wspomagana reprodukcja miała zostać zakazana w przypadkach, gdy niepłodność spowodowana była wiekiem. Minister zdrowia Mircea Cinteză zapowiadał, że ustawa wejdzie w życie w ciągu najbliższego roku. Wyraził również przekonanie, że chociaż lekarze nie popełnili czynu nielegalnego, mogą zostać postawieni przed Kolegium Lekarskim w Bukareszcie za „winę moralną”. Przed zmianą prawa miała zostać przeprowadzona debata z udziałem przedstawicieli Kościoła oraz innych zainteresowanych, jednak do takiej debaty nie doszło. Mircea Cinteză przestał być ministrem w sierpniu tego samego roku w związku z kryzysem w sektorze ochrony zdrowia, nie wprowadzając zmiany prawa dotyczącej ograniczeń w leczeniu niepłodności.

Rumuński tabloid „Național” miał napisać: „Kiedy matka będzie miała 80 lat, a dziewczynka 13, kto kogo będzie chronił?”. Steve Tucker w „South Wales Echo” zauważył, że Adriana Iliescu w momencie zostania matką była w wieku przeciętnej prapraprababci.

W wywiadzie dla stacji Realitatea TV, Adriana Iliescu oznajmiła, że jest optymistycznie nastawiona, a w jej rodzinie wszyscy żyli długo. Argumentem używanym przeciwko uznaniu urodzenia dziecka w tak zaawansowanym wieku jako przejaw egoizmu była wypowiedź Mukti Jain Campion, że nikt nie może zagwarantować, że dożyje momentu, w którym jego dzieci staną się dorosłymi, ani że sam nie będzie potrzebował opieki.

Robert Winston stwierdził, że jego zdaniem ta kwestia nie powinna podlegać dyskusji. Zauważył, że wielu mężczyzn w wieku 60, 70 i 80 lat zostaje ojcami, podając przykłady m.in. Desa O’Connora i Ruperta Murdocha. Następnie zapytał, czy dla kobiety niepraktyczne jest rodzenie dzieci po osiągnięciu pewnego wieku, a jeśli tak, to jaka miałaby być granica i czy te same zasady powinny obowiązywać mężczyzn? Zauważył również, że ludzie żyją coraz dłużej, więc postrzeganie tego wieku powinno się również zmieniać.

Daniela Cutas i Anna Smajdor zwracają uwagę, że przewidywana długość życia zależy od wielu czynników, takich jak pochodzenie etniczne, położenie geograficzne, zawód, wykształcenie i status społeczno-ekonomiczny. Ograniczanie możliwości zajścia w ciążę ze względu na wiek uważają za dyskryminację.

Promowanie późnego macierzyństwa

Media chętnie publikują indywidualne historie, które wywołują silne kontrowersje społeczne, w tym przykład Adriany Iliescu. Doniesienia te przedstawiają ART jako wszechstronną technikę, która nawet w tak ekstremalnych i medialnych przypadkach umożliwia zajście w ciążę, co może budzić zdziwienie i lęk. Z drugiej strony, może to zachęcać niepłodne pary do korzystania z technik wspomagania rozrodu, wierząc, że ich „zwykły” przypadek będzie bezproblemowy.

Cara Birrittieri, autorka książki „What Every Woman Should Know about Fertility and Her Biological Clock”, stwierdziła, że promowanie kobiet, które rodzą dzieci w tak późnym wieku, jest nieetyczne, ponieważ może wprowadzać w błąd, sugerując, że mają one czas na zajście w ciążę, pomijając wiele informacji, takich jak zastosowanie komórek jajowych od dawców.

Kwestia macierzyństwa

Arthur Caplan zauważył, że mimo że doszło do ciąży, Adriana Iliescu nie była biologiczną matką dziecka, ponieważ komórka jajowa nie pochodziła od niej. Kristen Philipkoski określiła Iliescu jako surogatkę dla obcego DNA. W mediach często podkreślano obawy i nieufność wobec tej metody z powodu braku genetycznego powiązania między matką a dzieckiem.

Istnieją badania sugerujące, że związek genetyczny rodzica z dzieckiem nie ma wpływu na wychowanie, jak i takie, które wskazują, że rodzice, którzy nie są spokrewnieni genetycznie z dzieckiem, mogą być lepszymi rodzicami.

Przypadek Adriany Iliescu jest często przytaczany w badaniach i artykułach na temat ART, in vitro oraz macierzyństwa, zwłaszcza w kontekście bioetyki. Hens Kristien sięgnęła po przypadek Adriany Iliescu i argumenty Danieli Cutas w artykule na temat ojcostwa.

Eliza Maria

W 2010 roku Adriana Iliescu wspomniała o chęci posiadania kolejnego dziecka.

W 2023 roku poinformowała, że jej córka dobrze się uczy, studiuje na dwóch kierunkach i utrzymują ze sobą dobry kontakt.

Twórczość

Twórczość Adriany Iliescu dzieli się na dwa obszary: pierwszy to historia literatury oraz krytyka literacka, a drugi to literatura piękna (proza i poezja). Obie dziedziny komunikują się ze sobą na różnych poziomach pisania. Napisała 25 książek dla dzieci.