Adrian Turczynowicz

Adrian Turczynowicz, znany również jako „Andrzej” (urodzony 28 września 1902 w Złoczewie, zmarł 23 grudnia 1979 w Gdyni), był polskim działaczem społecznym, dziennikarzem, literatem, reżyserem teatralnym oraz redaktorem prasy konspiracyjnej. W czasie II wojny światowej był członkiem Wysokiej Rady Kujawskiego Związku Polityczno-Literackiego „Zew” (KZPL) i pełnił rolę twórcy oraz lidera Kujawskiego Stowarzyszenia Społeczno-Literackiego (KSSL).

Był także członkiem Związku Dziennikarzy Polskich oraz Związku Autorów i Kompozytorów Scenicznych.

Był ojcem Danuty Turczynowicz, działaczki harcerskiej.

Życiorys

Adrian był synem Aleksandra, adwokata i sekretarza sądowego w Złoczewie, oraz Marii Olgi z domu Wende. Należał do Polskiej Organizacji Wojskowej (POW). W dniach 10 i 11 listopada 1918 uczestniczył w rozbrajaniu Niemców w Złoczewie.

W 1938 roku, wraz z żoną i czworgiem dzieci, osiedlił się we Włocławku, gdzie pracował jako dyrektor oraz nauczyciel w Zakładzie Szkolenia Organistów. Ponadto pełnił funkcję sekretarza w Akcji Katolickiej oraz redaktora w lokalnej prasie katolickiej.

II wojna światowa

W okresie niemieckiej okupacji Adrian był członkiem organizacji konspiracyjnej Kujawski Związek Polityczno-Literacki „Zew” (KZPL). Po rozłamie w KZPL, który miał miejsce w sierpniu 1940 roku, przeszedł do nowo powstałego Kujawskiego Stowarzyszenia Społeczno-Literackiego (KSSL), którego stał się liderem.

Po aresztowaniu przywódcy KZPL, Eugeniusza Karola Kłosowskiego, pod koniec lutego 1941 roku, wraz z innymi liderami KSSL podjął decyzję o ukryciu. W odpowiedzi na ich działalność, Niemcy wystawili listy gończe za Turczynowiczem, Aleksym Lasińskim oraz Stanisławem Piekarowiczem.

Od początku 1943 roku do zakończenia wojny współpracował z Szarymi Szeregami, odpowiadając w włocławskiej komendzie za tajne nauczanie w zakresie szkoły powszechnej oraz propagandę. Na mocy rozkazu Komendy Szarych Szeregów z dnia 1 sierpnia 1944 roku został mianowany harcmistrzem.

Okres powojenny

Po wyzwoleniu Włocławka, Adrian był organizatorem oraz redaktorem naczelnym „Wiadomości Włocławskich”, które zaczęły się ukazywać od 25 stycznia 1945 roku. Od 1 stycznia 1946 roku gazeta zmieniła nazwę na „Gazetę Kujawską”. Równocześnie współpracował z lokalną prasą katolicką, w tym z „Ładem Bożym”, którego redaktorem naczelnym był ks. Stefan Wyszyński.

W latach 1945–1948 pełnił funkcję kierownika Teatru Ziemi Kujawskiej, który współtworzył ze Zdzisławem Arentowiczem oraz Czesławem Andrzejkowiczem. W ramach działalności teatru wystawił dwie własne sztuki: „Frak” oraz „Na progu”.

Od grudnia 1945 roku był członkiem Stronnictwa Pracy.

Adrian Turczynowicz zmarł 23 grudnia 1979 roku w Gdyni. Został pochowany na Cmentarzu Komunalnym we Włocławku (Sektor: 84A / rząd: 26 / numer grobu: 899).