Adrian Rollini

Adrian Francis Rollini

Adrian Francis Rollini (ur. 28 czerwca 1903 w Nowym Jorku, zm. 15 maja 1956 w Homestead) był amerykańskim muzykiem jazzowym, grającym na saksofonie basowym, wibrafonie, fortepianie oraz prowadzącym własne zespoły. Był znany jako popularyzator nowych instrumentów, w tym bezstroikowego couesnophone (goofus) – rodzaju akordeonu dętego oraz hot fountain pen, miniaturowego klarnetu bez klap. Był pionierem użycia wibrafonu w jazzie.

Życiorys

Jego rodzicami byli Ferdinand i Adele z d. Augenti, którzy pochodzili z Włoch. Miał starszego brata, Arthura, również muzyka jazzowego, grającego na saksofonie i klarnecie. Już w wieku dwóch lat rozpoczął lekcje gry na fortepianie, a w wieku czterech lat zagrał piętnastominutowy recital w nowojorskim hotelu Waldorf-Astoria, w którym wykonano Walc minutowy Fryderyka Chopina. Po tym występie prasa okrzyknęła go cudownym dzieckiem. W wieku czternastu lat prowadził już własną grupę muzyczną, w której grał na fortepianie i ksylofonie. W trzeciej klasie szkoły średniej porzucił naukę, aby nagrywać utwory fortepianowe dla firmy Aeolian w Filadelfii.

W 1922 roku dołączył do orkiestry The California Ramblers, występując także w dwóch jej odgałęzieniach: The Little Ramblers i The Goofus Five. Grał na fortepianie, ksylofonie, perkusji, goofusie oraz saksofonie basowym. Zgodnie z autobiografią jego brata, pt. Thirty Years with the Big Bands, nauczył się grać na saksofonie basowym w ciągu tygodnia, a podczas występów w The Goofus Five jako pierwszy wprowadził goofus do jazzu. W tym okresie ukształtował swój charakterystyczny, dynamiczny styl gry na saksofonie, zdobywając uznanie na nowojorskiej scenie jazzowej. Dokonywał licznych nagrań z takimi artystami jak Annette Hanshaw, Cliff „Ukulele Ike” Edwards, Joe Venuti, Miff Mole, Red Nichols, Bix Beiderbecke, Roger Wolfe Kahn i Frankie Trumbauer.

W 1927 roku, na zaproszenie młodego bandlidera Freda Elizalde, wyjechał z bratem oraz kilkoma kolegami z The Ramblers do Londynu, gdzie zajął stałe miejsce w jego orkiestrze na występy w hotelu Savoy. W 1929 roku wrócił do USA i rozpoczął komponowanie dla wydawnictwa Robbins Music Corporation, tworząc m.in. utwory takie jak Preparation, Nonchalance, On Edge, Lightly and Politely, Gliding Ghost oraz Au revoir. Nadal występował i nagrywał z muzykami takimi jak Tommy Dorsey, Jimmy Dorsey, Lee Morse, Ben Selvin oraz Jack Teagarden. W latach 1932-1933 brał udział w eksperymentalnej orkiestrze Bernt Lown, która używała dwóch saksofonów basowych. W 1933 roku założył The Adrian Rollini Orchestra, zespół studyjny skoncentrowany na nagraniach muzyki komercyjnej, a także The Adrian Rollini Quintette, Adrian and His Tap Room Gang oraz The Adrian Rollini Trio (w późnych latach 30.). Występował także w programach radiowych, takich jak „Pierwsza Dama Radia”, prowadzonym przez Kate Smith.

W 1934 roku zorganizował w hotelu President klub o nazwie Adrian’s Tap Room, gdzie grał głównie na wibrafonie, który stał się jego głównym instrumentem. Ostatnie nagranie na saksofonie basowym zrealizował w 1938 roku. Od 1935 roku zarządzał także Whitby Grillem, który przyciągał głównie muzyków na urlopie. Otworzył również sklep White Way Musical Products, sprzedający i naprawiający instrumenty muzyczne oraz przyciągający łowców autografów, którzy chcieli zdobyć podpisy sławnych bandliderów.

Po zakończeniu ery big-bandów grał w mniejszych zespołach. W latach 40. i 50. występował głównie w hotelach. Na początku lat 50. wytwórnia Mercury zarejestrowała jego ostatnie nagrania, w których grał na wibrafonie. Później zrezygnował z muzyki i zajął się hotelarstwem, przenosząc się z Nowego Jorku na Florydę, gdzie we wrześniu 1955 roku otworzył The Eden Roc Hotel w Miami Beach. Na wyspie Key Largo prowadził również The Driftwood Inn, oferującym wyprawy wędkarskie. W 1960 roku, po jego śmierci i po wyjeździe jego żony Dixie (zm. 1977), huragan zniszczył The Driftwood Inn.

Hobby

Był zapalonym wędkarzem oraz motorowodniakiem, posiadającym dwie łodzie renomowanej marki Chris-Craft – dwudziestojednostopowy ślizgacz oraz motorówkę kabinową.

Zagadkowa śmierć

W ostatnich dniach maja 1956 roku znaleziono go w pokrwawionym samochodzie z niemal odciętą stopą. W swoim zeznaniu oświadczył, że niefortunnie upadł, jednak policja nie wykluczyła możliwości przestępstwa. Po przewiezieniu do The James Archer Smith Hospital w Homestead zmarł po kilkunastu dniach. Według aktu zgonu, przyczyną śmierci były zapalenie płuc oraz komplikacje związane z chorobą nerek. W książce Jazz and Death – Medical Profiles of Jazz Greats lekarz medycyny i koroner Frederick J. Spencer wskazał, że Rollini zmarł na skutek zatrucia rtęcią spowodowanego pęknięciem szklanej rurki używanej do sztucznego karmienia. Natomiast jego kolega, klarnecista Kenny Davern, w wywiadzie zasugerował, że został zamordowany przez gangsterów z powodu niespłaconych długów karcianych.

Wybrana dyskografia

1965: Annette Hanshaw–Joe Venuti–Eddie Lang–Adrian Rollini–Vic Berton – That’s All (VJM) – kompilacja
1974: Adrian Rollini and His Friends – Volume 1 – Tap Room Special (RCA)
1980: Adrian Rollini – The Goofus Five – 1924–1925 (Retrieval)
1992: Adrian Rollini – Swing Low (Affinity)
1995: Adrian Rollini – Bouncin’ in Rhythm (Topaz Jazz)
2002: Tap Room Swing (Living Era)
2004: Adrian Rollini 1934–1938 (Retrieval)
2005: Adrian Rollini 1937–1938 (Retrieval)
Adrian Rollini Trio, Quartet and Quintet (Vintage Music)
2006: Adrian Rollini and the Golden Gate Orchestra – 1924–1927 – Their Hottest Titles Recorded for the Pathé and Plaza Labels (Timeless)
Adrian Rollini – 1929–1934 (Jazz Oracle) – 2 CD

Upamiętnienie

W 1998 roku został wprowadzony do Panteonu Sław Big-bandów i Jazzu (The Big Band and Jazz Hall of Fame). Holenderski akademik Ate van Delden napisał jego biografię, zatytułowaną Adrian Rollini – The Life and Music of a Jazz Rambler, która ukazała się w 2019 roku nakładem University Press of Mississippi (ISBN 978-1496825162).