Adorján Divéky

Adorján Divéky

Adorján Divéky (urodzony 17 sierpnia 1880 w Kubinie Dolnym, zmarły 25 maja 1965 w Budapeszcie) był węgierskim historykiem literatury, językoznawcą oraz badaczem historycznych relacji między Węgrami a Polską.

Studia zakończył w Budapeszcie, a specjalizację odbył na Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1909–1911. W 1905 roku uzyskał doktorat, a w 1921 roku habilitował się na Uniwersytecie w Budapeszcie, zostając przeniesionym na Uniwersytet Warszawski w 1928 roku. W 1932 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1939 roku awansował na profesora zwyczajnego.

Od 1917 roku był związany z Uniwersytetem Warszawskim, gdzie pełnił funkcję docenta w latach 1929–1939. Uczył w szkołach gimnazjalnych na Spiszu, Orawie, Liptowie oraz w Budapeszcie. Od 1917 roku był lektorem języka węgierskiego na UW, a w 1921 roku został docentem historii Polski, ze szczególnym uwzględnieniem stosunków polsko-węgierskich na Uniwersytecie w Budapeszcie. W latach 1935–1939 pełnił funkcję dyrektora Instytutu Węgierskiego w Warszawie, a w latach 1939–1950 był profesorem w Zakładzie Historii Europy Wschodniej Uniwersytetu w Debreczynie.

Otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Śląskiego w Opawie.

Publikacje w języku polskim

• Kossuth wobec powstania styczniowego: [odczyt wygłoszony na obchodzie 50-tej rocznicy powstania styczniowego we Lwowie dnia 9 września 1913 r. w sali Muzeum Przemysłowego], Lwów 1913.
• Węgry i sprawa polska w czasie wojny, Warszawa – Kraków 1917.
• Powieści polskie po węgiersku, 1917.
• Polacy i język węgierski, Warszawa 1918.
• Sprawa chełmska a Węgry, Warszawa 1919.
• Węgrzy a Polacy w XIX stuleciu, Warszawa – Kraków 1919.
• Dzieje przyłączenia miast spiskich do Węgier w roku 1770, Zamość 1921.
• Z zagadnień historycznych stosunków polsko-węgierskich, Kraków 1923.
• Bem a Petöfi, Kraków 1928.
• Emigracja węgierska wobec powstania styczniowego, Lwów: Polskie Towarzystwo Historyczne 1930.
• O katolicyzmie na Węgrzech, Kraków 1930.
• Święty Emeryk patron młodzieży węgierskiej i jego stosunek do Polski, Warszawa 1930.
• Węgrzy a powstanie listopadowe: odczyt wygłoszony 8-go grudnia 1931 r. przy okazji uroczystości odsłonięcia tablicy ku czci Węgrów, którzy wystąpili w obronie praw polskich, Warszawa 1931.
• Co chcieli zrobić i co zrobili Węgrzy dla Polski w okresie wojny, Warszawa 1934.
• Dziejowe wskazania polskiej i węgierskiej racji stanu, Warszawa 1935.
• Cechy podobieństwa w historycznym rozwoju Węgier i Polski, Budapest 1936.
• Stosunki polsko-węgierskie za Arpadów i Piastów, Budapest 1936.
• Jan Tomcsányi, Warszawa 1937.
• Pochodzenie węgierskiej Złotej Bulli i jej wpływ na prawo polskie, Kraków 1938.
• Sprawa Legionu Węgierskiego dla Polski, Warszawa 1939.
• Historia Węgier, Budapest: Komitet Obywatelski i Instytut Polski 1942.
• Kto są Węgrzy i jak się z nimi porozumieć oraz umundurowanie i wygląd zewnętrzny wojska węgierskiego, Warszawa: Tajne Wojskowe Zakłady Wydawnicze 1943.

Zobacz też

węgiersko-polskie związki literackie

Bibliografia

• E. Kovács, Divéky Adorján (1880–1965), „Századok” 99 (1966), nr 6, s. 1380–1381.
• Marian Kukiel, Adorian Divéky (17 VIII 1880 – 25 V 1965), „Teki Historyczne” 13 (1964–1965), s. 218.
• Jan Reychman, Adorian Divéky (17 VIII 1880 – 25 V 1965), „Kwartalnik Historyczny” 73 (1966), nr 1, s. 265–267.
• K. Morawski, Prace polonistyczne Adorjána Divéky, „Kwartalnik Historyczny” 69 (1962), nr 3, s. 785–786.
• J.M. Roszkowski, Węgrzy wpisani w polskość – rodzina Divékych z Podwilka w XIX i XX stuleciu [w:] Pogranicze polsko-węgierskie od Orawy do Pienin w XIX i na początku XX w., Kraków–Szczawnica 2002, s. 56–74.