Adonis (wł. L’Adone) to obszerny poemat epicki stworzony przez włoskiego barokowego poetę Giambattistę Marinę.
Charakterystyka ogólna
L’Adone jest jednym z największych dzieł w literaturze europejskiej, a także najprawdopodobniej najdłuższym eposem napisanym w języku włoskim. Składa się z dwudziestu pieśni i zawiera ponad pięć tysięcy strof, co daje około czterdziestu pięciu tysięcy wersów. Poemat ten został opublikowany w 1623 roku w Paryżu, gdzie autor przebywał pod opieką króla Ludwika XIII.
Forma
Marino napisał swój poemat w formie oktawy (wł. ottava rima), czyli strofy ośmiowersowej, stosując jedenastozgłoskowiec (wł. endecasillabo) z rymem abababcc. W czasach, gdy tworzono dzieło, ta forma miała już dwuipółwieczną, bogatą tradycję. Przed Marinem poezję w oktawie wykorzystywali między innymi Giovanni Boccaccio, Luigi Pulci, Matteo Maria Boiardo, Angelo Poliziano, Ludovico Ariosto oraz Torquato Tasso.
Giunto a quel passo il giovinetto Alcide,
che fa capo al camin di nostra vita,
trovò dubbio e sospeso infra due guide
una via, che’ due strade era partita.
Facile e piana la sinistra ei vide,
di delizie e piacer tutta fiorita;
l’altra vestìa l’ispide balze alpine
di duri sassi e di pungenti spine.
Treść
Epos autorstwa Marina, podobnie jak poemat Williama Szekspira „Wenus i Adonis”, opowiada historię miłości bogini Wenus oraz pięknego młodzieńca, księcia Adonisa, na Cyprze. Autor inspirował się relacją rzymskiego poety Owidiusza, a szczególnie epizodem z jego dzieła Metamorfozy (lub Przemiany). Marino rozszerzył opowieść przedstawioną przez Owidiusza z około stu linijek do rozmiarów eposu. Romans między śmiertelnikiem a boginią kończy się tragicznie. Zazdrosny o swoją małżonkę Mars zamienia Adonisa w papugę, a gdy ten odzyskuje ludzką postać, ginie w starciu z dzikiem. Wsp współczesnemu czytelnikowi poemat może wydawać się zbyt rozwlekły, a ostatnich sześć ksiąg opisuje historie podobne do losów Adonisa po jego śmierci.
Przekład
Utwór Giambattisty Marina został przetłumaczony na język polski w XVII wieku przez nieznanego z imienia tłumacza. Monografię na temat tego przekładu przedstawił włoski uczony Luigi Marinelli.
Przypisy
Linki zewnętrzne
Giovan Battista Marino: Adone. it.wikisource.org. [dostęp 2016-11-25]. (wł.).