Adolph Wagner

Adolph Heinrich Gotthilf Wagner

Adolph Heinrich Gotthilf Wagner (urodzony 25 marca 1835 w Erlangen, zmarły 8 listopada 1917 w Berlinie) był niemieckim ekonomistą oraz politykiem, który reprezentował nurt socjalizmu z katedry. Był synem Rudolfa Wagnera (1805–1864), niemieckiego anatoma, oraz bratem Hermanna Wagnera (1840–1929), znanego geografa i kartografa.

Życiorys

Wagner studiował prawo oraz nauki polityczne. W 1858 roku rozpoczął pracę jako nauczyciel ekonomii politycznej na Akademii Handlowej w Wiedniu. W 1863 roku przeniósł się do Hamburga, a od 1865 roku był profesorem zwyczajnym w Dorpacie. W 1868 roku objął stanowisko w Fryburgu, a od 1870 roku wykładał w Berlinie. Pełnił funkcję rektora Uniwersytetu Humboldta (wówczas znanego jako Uniwersytet Fryderyka Wilhelma). Obok Gustava von Schmollera był jednym z najbardziej wpływowych ekonomistów w erze Bismarcka i członkiem Verein für Socialpolitik.

Na początku swojej kariery naukowej koncentrował się na bankowości oraz polityce walutowej. Z czasem przeszedł w stronę statystyki, mając duży wpływ na poglądy Ferdynanda Tönniesa. W 1871 roku opublikował pracę Freie kirchliche Versammlung evangelischer Maenner, w której poruszył kwestie socjalne, odchodząc od liberalnych poglądów. Od tego momentu zaczął propagować swoje idee społeczno-gospodarcze, stając się jednym z kluczowych przedstawicieli socjalizmu z katedry.

Wagner angażował się także w politykę. Dołączył do Conservativen Central-Comitee (CCC), organizacji o silnie konserwatywnym oraz antysemickim nastawieniu, współpracując z Adolfem Stoeckerem. Od lat 80. XX wieku wspierał monarchię oraz imperialną politykę cesarza Wilhelma, sprzeciwiając się parlamentaryzmowi. Domagał się większej regulacji życia gospodarczego oraz podwyższenia podatków. W latach 1882–1885 zasiadał w sejmie pruskim.

Dzieła

Beitraege zur Lehre von den Banken, Lipsk 1857.
Das Neue Lotterie–Anlehen und die Reform der Nationalbank, wyd. 1860.
Die Geld- und Kredittheorie der Peelschen Bankakte, Wiedeń 1862.
Die oesterreichische Valuta, wyd. 1862.
Die Ordnung des oesterreichischen Staatshaushalts, wyd. 1863.
Die Gesetzmaessigkeit in den scheinbar willkuerlichen menschlichen Handlungen, Hamburg 1964.
Die russische Papierwaehrung, Ryga 1868.
System der deutschen Zettelbankgesetzgebung, dwa wydania 1870 i 1873.
Freie kirchliche Versammlung evangelischer Maenner, wyd. 1871.
Die Zettelbankreform im Deutschen Reich, wyd. 1875.
Grundlegung der politischen Oekonomie, t. 1 – 2, wyd. 1893.
Die akademische Nationaloekonomie und der Sozialismus, wyd. 1895.
Allgemeine und Theoretische Volkswirtschaftslehre.
Finanzwissenschaft, t. 1 – 4.