Adolf Wolberg (urodzony 25 grudnia 1825 w Częstochowie, zmarły 1 maja 1902 w Łodzi) był lekarzem pochodzenia żydowskiego, działającym w Łodzi.
Biografia
Wolberg pochodził z zamożnej rodziny kupieckiej. Ukończył studia w Akademii Medyko-Chirurgicznej w Petersburgu, gdzie w 1853 roku otrzymał tytuł lekarza. Po powrocie do Polski osiedlił się najpierw w Piotrkowie Trybunalskim, gdzie pracował do 1857 roku, a następnie przez rok praktykował w Warszawie. Tam, na podstawie rozprawy „De tuberculosi testiculi”, uzyskał stopień doktora medycyny na mocy decyzji Komisji Rządowej ds. Wewnętrznych i Duchownych Królestwa Polskiego.
W 1858 roku przeniósł się do Łodzi, gdzie rozpoczął działalność jako lekarz wolno praktykujący. Sprzeciwiał się metodom leczenia stosowanym przez znachorów wśród ubogich mieszkańców Starego Miasta, a także występował przeciwko nim w sądzie. Dodatkowo angażował się w sprowadzanie maszyn tkackich dla lokalnych fabrykantów. W odwecie, 21 kwietnia 1861 roku, tkacze łódzcy zorganizowali „kocią muzykę” przed jego domem przy ul. Południowej (obecnie Ulica Rewolucji 1905 roku w Łodzi) i zdemolowali jego mieszkanie.
Wolberg był również oskarżany o pomoc rannym powstańcom oraz o współpracę z organizacjami narodowymi. Z tego powodu, 7 marca 1864 roku, na polecenie naczelnika wojennego Łodzi, Aleksandra von Broemsena, został aresztowany i przewieziony do Cytadeli warszawskiej. W latach 1864–1865 był zmuszony mieszkać w Cesarstwie, jednak z nekrologu wynika, że przebywał tam już w latach 1862–1863, co wykluczałoby jego związki z powstaniem. Przyczyny represji musiały być zatem inne.
Wrócił do Łodzi w styczniu 1866 roku, lecz przez wiele lat pozostawał pod nadzorem policji. Od 1867 roku aż do śmierci pełnił funkcję lekarza w niemiecko-rosyjskim gimnazjum realnym, które później przekształcono w szkołę rzemieślniczą. Był zwolennikiem asymilacji oraz równości praw dla Żydów.
Należał do inicjatorów Łódzkiego Towarzystwa Lekarskiego. W 1861 roku podpisał petycję w sprawie utworzenia w Łodzi Resursy Kupców Starozakonnych, jednak wniosek ten nie został zatwierdzony przez generał-gubernatora warszawskiego. Krótko przed swoją śmiercią otrzymał tytuł radcy kolegialnego.
Zmarł 1 maja 1902 roku i został pochowany na nowym cmentarzu żydowskim przy ul. Brackiej (kw. R, nr grobu 181) obok żony Zofii (nr grobu 182), która zmarła 21 listopada 1900 roku w wieku 62 lat. Jego syn Ludwik (ur. 26 grudnia 1857, zm. 13 grudnia 1904) uczęszczał do niemieckiego gimnazjum realnego w Łodzi, a po ukończeniu studiów na Uniwersytecie Warszawskim pracował jako lekarz w Warszawie. Córka Florentyna (1867–1935) wyszła za mąż za Izydora Zanda.
Przypisy
Bibliografia
Andrzej A. Kempa, Marek M. Szukalak, Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny Żydów łódzkich oraz z Łodzią związanych. Tom II A-Z, Łódź: Oficyna Bibliofilów, 2002, s. 101, ISBN 83-87522-52-X, OCLC 749597745.
Jan Fijałek, Janusz Indulski, Opieka zdrowotna w Łodzi do roku 1945. Studium organizacyjno-historyczne, Łódź 1990.
Wiesław W. Puś, Żydzi w Łodzi w latach zaborów 1793-1914, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2001, ISBN 83-7171-411-4, OCLC 830273491.
Dzieje Żydów w Łodzi 1820-1944. Wybrane problemy. Pod redakcją Wiesława Pusia i Stanisława Liszewskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1991, ISBN 83-7016-571-0.
Berner W., Supady J., Działalność lekarsko-społeczna na rzecz zdrowia publicznego w Łodzi w latach 1870-1914, Łódź 2001.