Adolf Wojciechowski

Adolf Wojciechowski (urodzony 26 czerwca 1886 w Jelizawetgradzie, zmarł w 1945 roku w Lipsku) był polskim lekarzem o niemieckich korzeniach, specjalizującym się w chirurgii, transplantologii oraz ortopedii. Był jednym z twórców warszawskiej szkoły ortopedycznej, profesorem Akademii Medycznej w Warszawie oraz prezesem Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego.

Życiorys

Adolf Wojciechowski przyszedł na świat w Jelizawetgradzie na Ukrainie w rodzinie lekarskiej. Uczył się medycyny w Odessie oraz w Niemczech (na Uniwersytecie w Würzburgu). Po ukończeniu studiów w 1910 roku, od 1911 roku pracował jako asystent w Katedrze Anatomii Topograficznej i Chirurgii Operacyjnej na Uniwersytecie Moskiewskim. W latach 1912-1914 pełnił jednocześnie funkcję kierownika Kliniki Chirurgicznej Moskiewskiego Żeńskiego Zakładu Lekarskiego, który był częścią Uniwersytetu Moskiewskiego.

W 1914 roku został lekarzem oddziału opatrunkowego w II Dywizji Strzelców Syberyjskich. Po zakończeniu wojny, od momentu odzyskania niepodległości przez Polskę, osiedlił się w Warszawie. W latach 1914-1926 pełnił rolę starszego asystenta, a w latach 1926-1931 był docentem w I Klinice Chirurgicznej Wydziału Lekarskiego warszawskiej Akademii Medycznej.

Od 1929 roku prowadził również wykłady w Akademii Wychowania Fizycznego, gdzie uczył mechaniki ruchów. Był ordynatorem oddziału chirurgicznego w I Szpitalu Okręgowym im. Marszałka Józefa Piłsudskiego (1930-1934) oraz oddziału chirurgicznego Szpitala Ewangelickiego w Warszawie (od lutego 1934). W 1937 roku objął stanowisko kierownika II Katedry i Kliniki Chirurgicznej AM.

Wśród osób, które pracowały pod kierownictwem Adolfa Wojciechowskiego, byli m.in. Władysław Ostrowski (torakochirurg), Henryk Levittoux, Stefan Czubalski (urolog), August Jokiel (chirurg i patofizjolog) oraz Stanisław Tokarski (ortopeda).

Podczas II wojny światowej Adolf Wojciechowski pozostał w Warszawie. Brał udział w tajnym kształceniu studentów medycyny, a jego niemieckie znajomości nie doprowadziły do aresztowań, mimo że miał informacje o konspiracyjnej działalności swoich znajomych. Niektórzy z nich otrzymali od niego pomoc w uwolnieniu z więzień i obozów koncentracyjnych.

W lipcu 1944 roku wyjechał do Niemiec (wraz z żoną, która była Niemką), niedługo przed Godziną W. Zmarł w Lipsku krótko po zakończeniu wojny.

Praca zawodowa

W I Klinice Chirurgicznej, Adolf Wojciechowski koncentrował się na problematyce chirurgii jamy brzusznej, w tym teorii powstawania torbieli krezkowych, rozwoju embrionalnego sieci oraz hodowli in vitro. Opisał metodę sympatektomii okołotętniczej i zajmował się ginekologią, analizując przepływ chłonki w szyjce i trzonie macicy. W kolejnych latach jego zainteresowania skupiły się na chirurgii urazowej, w tym na problemach związanych z kostnieniem pozaszkieletowym oraz postępującym kostniejącym zapaleniem mięśni. Dużą wagę przykładał do praktycznej ortopedii, w tym nowych metod chirurgii żylaków, zapaleń ropnych, medycyny sportowej, chirurgii wojskowej i balneochirurgii.

Polskie Towarzystwo Ortopedyczne i Traumatologiczne

Jak zauważył gen. prof. Ireneusz Wierzejewski, określający ortopedię jako „najmłodszą córkę chirurgii”, rozwój ortopedii w Polsce rozpoczął się w 1913 roku w Poznaniu. W 1923 roku powstała pierwsza Katedra Ortopedii, będąca jednostką uniwersytecką z kliniką w Poznańskim Zakładzie Ortopedycznym im. B. Saturnina Gąsiorowskiego. W Warszawie kształcenie lekarzy w dziedzinie ortopedii odbywało się głównie w klinice chirurgicznej kierowanej przez Adolfa Wojciechowskiego.

Wydarzeniem przełomowym w historii polskiej ortopedii było założenie w 1928 roku Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego. Wśród założycieli byli: Ireneusz Wierzejewski, Michał Grobelski, Henryk Cetkowski, Franciszek Raszeja oraz Wiktor Dega, a pierwszym prezesem został Ireneusz Wierzejewski, który pełnił tę funkcję aż do swojej śmierci w 1930 roku. Przed pierwszym Zjazdem Towarzystwa (Poznań, 17 listopada 1928) opublikowano pierwszy zeszyt nowego czasopisma specjalistycznego – oficjalnego organu PTOiTr „Chirurgja Narządów Ruchu i Ortopedja Polska”, redagowanego przez Ireneusza Wierzejewskiego oraz doc. Adolfa Wojciechowskiego.

W okresie międzywojennym kolejni prezesi to: Wacław Łapiński (1930-1931), Adolf Wojciechowski (1931-1938) oraz Adam Gruca (od 1938). Do wybuchu II wojny światowej zorganizowano pięć kolejnych zjazdów naukowych, w tym trzy w czasie kadencji Adolfa Wojciechowskiego: IV Zjazd – Lwów (1933), V Zjazd – Warszawa (1936) oraz VI Zjazd – Poznań (1938). Na historycznych zdjęciach z VI Zjazdu (udostępnionych przez NAC) można zobaczyć wielu wybitnych przedstawicieli środowiska, obradujących pod przewodnictwem Adolfa Wojciechowskiego w sali wykładowej Zakładu Anatomii Opisowej Uniwersytetu w Poznaniu (3 kwietnia 1938).