Adolf Warschauer

Adolf Warschauer (urodzony 13 października 1855, zmarł 20 lub 25 grudnia 1930) był niemieckim historykiem oraz archiwistą, wywodzącym się z żydowskiej rodziny. Jego prace koncentrowały się na historii Poznania i Wielkopolski.

Warschauer przyszedł na świat w Kępnie, w ubogiej rodzinie żydowskiej. W wieku siedmiu lat rozpoczął edukację w Elisabeth-Gymnasium (Gimnazjum św. Elżbiety) we Wrocławiu. Po zdaniu matury w 1877 roku zapisał się na Uniwersytet Wrocławski, gdzie studiował historię oraz prawo. W 1881 roku uzyskał tytuł doktora. W latach 1882-1912 był zatrudniony w archiwum państwowym w Poznaniu. W 1885 roku założył Historische Gesellschaft für die Provinz Posen („Towarzystwo Historyczne Prowincji Poznań”).

W 1903 roku objął stanowisko profesora w nowo utworzonej Akademii Królewskiej w Poznaniu, gdzie pracował do 1912 roku. Następnie został dyrektorem państwowego archiwum w Gdańsku. W 1915 roku został wysłany do okupowanej Warszawy, gdzie pełnił funkcję dyrektora Zarządu Archiwalnego (niem. Archivverwaltung) przy Generalnym Gubernatorstwie Warszawskim. Na tym stanowisku zlecił przeprowadzenie szybkiej inwentaryzacji akt, szczególnie tych należących do zasobu popruskiego. Uczestniczył w reaktywacji Uniwersytetu Warszawskiego. Po zakończeniu niemieckiej okupacji Warszawy, 11 października 1918 roku, podpisał protokół przejęcia archiwów warszawskich wraz z ówczesnym kierownikiem polskiego Wydziału Archiwów Państwowych, Stefanem Ehrenkreutzem. Po wojnie przeniósł się do Berlina, gdzie objął stanowisko sekretarza w Ministerstwie Kultury. W 1921 roku przeszedł na emeryturę. Zmarł 20 lub 25 grudnia 1930 roku, a w uznaniu jego zasług został odznaczony Orderem Czerwonego Orła IV Klasy.

Najważniejsze publikacje

Die mittelalterlichen Innungen zu Posen (1885)
Die städtischen Archive in der Provinz Posen (1901)
Geschichte der Stadt Gnesen (1919)
Deutsche Kulturarbeit in der Ostmark (1926) – wspomnienia

Przypisy

Bibliografia

Jerzy J. Kozłowski, Wielkopolska pod zaborem pruskim w latach 1815-1918, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2004, ISBN 83-7177-228-9, OCLC 749879754. Brak numerów stron w książce.

Rybarski A., Centralny zarząd archiwalny w odrodzonej Rzeczypospolitej Polskiej, „Archeion”, T. I (1927), s. 1-14.