Adolf Szelążek

Adolf Piotr Szelążek

Adolf Piotr Szelążek (urodzony 1 sierpnia 1865 w Stoczku Łukowskim, zmarły 9 lutego 1950 w Zamku Bierzgłowskim) był polskim duchownym rzymskokatolickim, pełniącym funkcję biskupa pomocniczego diecezji płockiej od 1918 do 1925 roku oraz biskupa diecezjalnego łuckiego od 1926 do 1950 roku. Jest także założycielem Zgromadzenia Sióstr św. Teresy od Dzieciątka Jezus oraz Sługą Bożym Kościoła katolickiego.

Życiorys

Szelążek był synem Stanisława i Eleonory z Dobraczyńskich. Ukończył gimnazjum w Siedlcach oraz seminarium duchowne w Płocku, a następnie studiował w Akademii Duchownej w Petersburgu. Otrzymał święcenia kapłańskie w 1888 roku w Płocku. Pracował jako profesor seminarium duchownego zarówno w Płocku (w latach 1893–1918), jak i w Petersburgu. W Płocku pełnił również funkcję w konsystorzu, był członkiem kapituły katedralnej, prezesem Towarzystwa Dobroczynności oraz rektorem seminarium.

29 lipca 1918 roku został mianowany biskupem pomocniczym diecezji płockiej oraz biskupem tytularnym Barki. Sakrę biskupią przyjął 24 listopada 1918 roku. 14 grudnia 1925 roku przeniesiono go na stolicę biskupią w Łucku, gdzie ingres do katedry odbył się 24 lutego 1926 roku. Został również mianowany radcą (konsultorem) rzymskiej Kongregacji ds. Kościołów Wschodnich.

W latach 1918–1924 pełnił funkcję radcy w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, a następnie naczelnika wydziału katolickiego oraz dyrektora ad personam. W 1920 roku uczestniczył w konferencji pokojowej w Rydze jako ekspert ds. majątkowych Kościoła katolickiego. W 1925 roku współpracował przy zawieraniu konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską jako reprezentant Episkopatu Polski.

1 sierpnia 1936 roku założył Zgromadzenie Sióstr św. Teresy od Dzieciątka Jezus w diecezji łuckiej.

Latem 1944 roku, po zajęciu Wołynia przez Armię Czerwoną, mianował administratorów apostolskich dla byłych diecezji kamienieckiej i żytomierskiej, którzy z kilkoma kapłanami rozpoczęli duszpasterstwo, korzystając z kościołów, które były otwarte podczas niemieckiej okupacji Ukrainy. Sytuacja ta nie trwała jednak długo. Już w styczniu 1945 roku, po przesunięciu frontu na Zachód, został aresztowany przez NKWD, a wraz z nim aresztowani zostali inni księża kapituły łuckiej, w tym Władysław Bukowiński oraz księża z Żytomierza – Bogusław Drzepecki i Stanisław Szczypta, oskarżeni o szpiegostwo na rzecz Watykanu. Szelążek był więziony w Kijowie. Po wojnie, w 1946 roku, został deportowany z diecezji do Polski, a ostatnie lata życia spędził w Zamku Bierzgłowskim koło Torunia.

Pochowany został 13 lutego 1950 roku w krypcie kościoła św. Jakuba w Toruniu, a uroczystości pogrzebowe prowadził prymas Polski Stefan Wyszyński.

23 stycznia 2018 roku miało miejsce oficjalne otwarcie krypty oraz przeniesienie doczesnych szczątków biskupa do sarkofagu, który umieszczono w jednej z kaplic nawy bocznej tego kościoła.

Proces beatyfikacyjny

Z inicjatywy Zgromadzenia Sióstr św. Teresy od Dzieciątka Jezus, przekonanych o świątobliwości jego życia, podjęto kroki w celu wyniesienia go na ołtarze. 21 stycznia 2013 roku Stolica Apostolska wydała tzw. Nihil obstat, co oznacza zgodę na rozpoczęcie procesu beatyfikacji. Proces ten na poziomie diecezjalnym rozpoczął biskup toruński Andrzej Suski 6 października 2013 roku. Od tego momentu przysługuje mu tytuł Sługi Bożego. Postulatorką na tym etapie została siostra Hiacynta Augustynowicz CST. Etap diecezjalny zakończył się 4 września 2016 roku, a akta procesowe zostały przekazane do Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych w Rzymie 27 października tego samego roku.

Publikacje

Jest autorem następujących publikacji:

  • Adolf Szelążek: Nauki apologetyczne zastosowane do potrzeb i wymagań duchowych intelligencyi. Warszawa: 1901. Brak numerów stron w książce.
  • Adolf Szelążek: Projekt ustroju Szkoły Rzemiosł w Płocku. Płock: Drukarnia „Kurjera Płockiego” i „Mazura”, 1917. Brak numerów stron w książce.
  • Adolf Szelążek: Memorjał w sprawie majątków kościelnych w Królestwie Polskim zabranych na mocy ukazów 1864 i 1865 r. Płock: Drukarnia „Kurjera Płockiego” i „Mazura”, 1917. Brak numerów stron w książce.
  • Adolf Szelążek: Uwagi o zapisywaniu na marginesach metryk kościelnych wzmianki o faktach zgłaszanych przez urzędy świeckie. Łuck: Drukarnia Kurji Biskupiej, 1931. Brak numerów stron w książce.
  • Adolf Szelążek: O zapisywaniu aktów metrycznych kościelnych dzieci nieślubnych w Polsce. Łuck: Drukarnia Kurji Biskupiej, 1933. Brak numerów stron w książce.
  • Aleksander Syski (przedm. Adolf Szelążek): Ascetyka katolicka: w krótkich naukach dla osób świeckich. Paryż: Drukarnia Kurji Biskupiej w Łucku, 1933. Brak numerów stron w książce.
  • Adolf Szelążek: List pasterski ks. Adolfa Szelążka biskupa łuckiego O zwalczaniu niewiary, ogłoszony dn. 2 lutego 1935 r. Łuck: Drukarnia Kurji Biskupiej, 1935. Brak numerów stron w książce.
  • Adolf Szelążek: List pasterski ks. Adolfa Szelążka biskupa łuckiego Do młodzieży. Łuck: Drukarnia Kurji Biskupiej, 1938. Brak numerów stron w książce.
  • Adolf Szelążek: Podstawy dotacji duchowieństwa katolickiego w Polsce: w okresie przedkonkordatowym. Toruń: Drukarnia Toruńska nr 4 Spółdzielni Wydawn. „Wiedza”, 1947. Brak numerów stron w książce.
  • Adolf Szelążek (wyd. Juliusz Janusz): Moralne odrodzenie świata. Mannheim: 1979. Brak numerów stron w książce.
  • Adolf Szelążek (opracowanie: Hiacynta Augustynowicz CST, Waldemar Rozynkowski): Zapatrzony w Małą Świętą. Kraków: Wydawnictwo Karmelitów Bosych, 2015. ISBN 978-83-7604-342-5. Brak numerów stron w książce.
  • Adolf Szelążek (opracowanie: Hiacynta Augustynowicz CST, Waldemar Rozynkowski): Ukochani Diecezjanie…: listy pasterskie. Warszawa: Promic, 2016. ISBN 978-83-7502-608-5. Brak numerów stron w książce.

Ordery i odznaczenia

Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia Polski (25 maja 1938)

Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (7 lipca 1925)

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)

Przypisy

Bibliografia

Ksiądz Biskup Adolf Piotr Szelążek. Człowiek, pasterz, założyciel. Materiały z sympozjum z okazji 50 rocznicy śmierci Założyciela Zgromadzenia Sióstr św. Teresy od Dzieciątka Jezus, Toruń 1999.

Piotr P. Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999, Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 2000, ISBN 83-211-1311-7, OCLC 189782455. Brak numerów stron w książce.

Prokop K.R., Sylwetki biskupów łuckich, Biały Dunajec – Ostróg 2001, ISBN 83-911918-7-7.

Polski Słownik Biograficzny, t. 47, Polska Akademia Nauk i Polska Akademia Umiejętności – Instytut Historii PAN im. Tadeusza Manteuffla, Warszawa – Kraków 2011, ISBN 978-83-88909-93-1, s. 622–627.

Waldemar W. Rozynkowski, Biskup Adolf Piotr Szelążek w Zamku Bierzgłowskim (1946–1950), Toruń: Agencja Reklamowa Gall sc, 2018, ISBN 978-83-949231-2-9, OCLC 1026838487. Brak numerów stron w książce.

Adolf Szelążek [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2011-10-16] (ang.).