Adolf Starzec

Adolf Starzec (ur. 28 sierpnia 1909 w Żukowicach Starych, zm. 4 grudnia 1997 w Warszawie) był polskim działaczem komunistycznym oraz pułkownikiem ludowego Wojska Polskiego.

Życiorys

Ukończył szkołę podstawową w swojej rodzinnej wsi, a następnie kontynuował naukę w I Gimnazjum im. Kazimierza Brodzińskiego w Tarnowie. Po niezdanym egzaminie maturalnym przeniósł się do Krakowa, gdzie w 1929 roku rozpoczął naukę jako wolny słuchacz w Wyższym Studium Handlowym (WSH). W 1930 roku uzyskał eksternistycznie maturę w I Państwowym Gimnazjum im. Bartłomieja Nowodworskiego w Krakowie, po czym rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, jednocześnie kontynuując naukę w WSH na kierunku ogólnohandlowym.

W trakcie studiów nawiązał współpracę z Polską Akademicką Młodzieżą Ludową, Związkiem Młodzieży Wiejskiej Znicz, a później z Organizacją Niezależnej Młodzieży Ludowej Orka oraz Niezależnym Związkiem Akademickiej Młodzieży Socjalistycznej Życie. Był współzałożycielem i członkiem zarządu Spółki Wydawniczej Chłopska Książka, która w latach 1931-1932 wydawała tygodnik Chłopska Przyszłość. Pełnił rolę jednego z redaktorów odpowiedzialnych za ten tygodnik i brał udział w zakładaniu kół związanych z periodykiem. Za swoją działalność został w 1932 roku uwięziony na dwa miesiące (od lutego do kwietnia) w więzieniu w Tarnowie. W tym samym roku przerwał studia na UJ i wszedł w skład Naczelnego Komitetu Organizacyjnego Zjednoczenia Chłopsko-Robotniczego Przyszłość.

Po uzyskaniu absolutorium w WSH odbył roczną służbę wojskową (od sierpnia 1932 do września 1933). Od grudnia 1933 roku był członkiem Komunistycznego Związku Młodzieży Polski, a w lutym 1934 roku został wybrany na sekretarza Komitetu Miejskiego Komunistycznej Partii Polski w Krakowie oraz członkiem egzekutywy Komitetu Okręgowego KPP Kraków. Został aresztowany ponownie 16 kwietnia 1934 roku i osadzony w więzieniu św. Michała w Krakowie. 4 sierpnia 1935 roku Sąd Okręgowy w Krakowie skazał go na sześć lat i jeden miesiąc pozbawienia wolności. W 1936 roku wyrok został skrócony o dwa lata w wyniku amnestii. Starzec przebywał w więzieniu Bastion przy ul. Kamiennej w Krakowie, a od 1937 roku w zakładzie karnym w Tarnowie. Ostatecznie wyszedł na wolność 16 maja 1938 roku. Nie mogąc znaleźć stałej pracy, zatrudnił się jako robotnik drogowy, dozorca oraz pomocnik murarski, a także rozwoził pieczywo; działał jako członek zarządu Związku Zawodowego Robotników Budowlanych.

Po wybuchu drugiej wojny światowej we wrześniu 1939 roku, uciekając na wschód, zatrzymał się w Uściługu, gdzie po wkroczeniu Armii Czerwonej został zastępcą komendanta lokalnej milicji (od września do grudnia 1939 roku). Pod koniec grudnia 1939 roku dobrowolnie wyjechał do obwodu wołogodzkiego, gdzie przez rok pracował jako robotnik leśny. Od sierpnia 1941 do października 1943 roku służył w batalionach pracy Armii Czerwonej. Następnie brał udział w walkach w I Korpusie Polskim oraz II Armii WP, gdzie od września 1944 do marca 1945 roku pełnił funkcję zastępcy dowódcy 15 pułku piechoty ds. polityczno-wychowawczych; swój szlak bojowy zakończył w Dreźnie.

Od września 1945 roku pracował w Polskiej Misji Repatriacyjnej w brytyjskiej strefie okupacyjnej w Niemczech. W maju 1946 roku zrezygnował z służby na własną prośbę i powrócił do kraju, gdzie został instruktorem w Wydziale Organizacyjnym KC Polskiej Partii Robotniczej. Od listopada 1947 do grudnia 1948 roku był drugim sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego PPR w Krakowie; uczestniczył jako delegat w II Zjeździe PPR (14 grudnia 1948) oraz w I Zjeździe PZPR (15-21 grudnia 1948). W pierwszych miesiącach 1949 roku (od stycznia do maja) pełnił funkcję starszego instruktora Wydziału Organizacyjnego KC PZPR, a następnie został prezesem Zarządu Głównego Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej Prasa. W latach 1950-1951 był zastępcą kierownika Ośrodka Szkolenia Partyjnego KC PZPR w Warszawie. W 1951 roku powrócił do służby wojskowej jako sekretarz Komisji Kontroli Partyjnej WP, funkcję tę pełnił do 1970 roku. Od 1954 roku był członkiem Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej PZPR (do 1968 roku).

W latach 1959-1961 studiował w Studium Zaocznym Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, uzyskując magisterium prawa na podstawie rozprawy napisanej pod kierunkiem Henryka Świątkowskiego, dotyczącej organizacji pracy i wynagrodzenia w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych. 3 lutego 1973 roku przeszedł na emeryturę wojskową w stopniu pułkownika.

W kolejnych latach pracował w Urzędzie do Spraw Kombatantów jako starszy radca prawny (do maja 1976 roku) oraz działał w Zarządzie Głównym ZBoWiD, a także w Lidze Obrony Kraju (w kole Warszawa Powiśle, gdzie od 1977 roku był wiceprezesem). Od 1990 roku angażował się w Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych. Zmarł i został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A-7-14).