Adolf Peretz, znany także jako Perec, pseudonim Ignotus (urodzony 2 marca 1855 w Kaliszu, zmarł 16 września 1933 w Warszawie) był polskim ekonomistą, finansistą, kupcem oraz publicystą pochodzenia żydowskiego.
Życiorys
Narodził się w żydowskiej rodzinie, jako syn kupca zbożowego, który był zwolennikiem żydowskiego oświecenia i wspierał polskie dążenia do niepodległości. Początkowo uczęszczał do chederu, a następnie kontynuował edukację w polskich szkołach, aby ostatecznie ukończyć Akademię Handlową we Wrocławiu.
Po zakończeniu edukacji podjął pracę w Banku Handlowym w Warszawie. Po kilku latach awansował na kierownika w innym banku. W 1883 roku, wraz z bratem Leopoldem Peretzem, założył własny bank, działający pod nazwą Adolf Peretz i S-ka, który prowadził do 1920 roku. Był członkiem Rady Komisji Handlu Tymczasowej Rady Stanu oraz wybitnym specjalistą w dziedzinie bankowości. Przez 25 lat był członkiem Rady Banku Dyskontowego, wprowadzając reformy oraz wspierając rozwój spółdzielni kredytowych. W 1920 roku, wspólnie ze Stanisławem Pinkusem, założył Bank Angielsko-Polski.
Był aktywnym działaczem w środowisku rzemieślników i drobnych żydowskich kupców. Pełnił funkcję prezesa Towarzystwa Oszczędnościowo-Pożyczkowego dla Drobnych Kupców. Należał do Komitetu Giełdowego, był prezesem Stowarzyszenia Wzajemnej Pomocy Pracowników Handlowych Wyznania Mojżeszowego, prezesem Zarządu Kursów Ekonomicznych oraz członkiem zarządu Towarzystwa Dostarczania Pracy Ubogim Żydom. Dodatkowo, był sekretarzem Sekcji Handlowej Towarzystwa wspierającego Handel i Przemysł, członkiem Rady Opiekuńczej Szkół Handlowych Zgromadzenia Kupców m.st. Warszawy oraz członkiem Apelacyjnej Komisji Podatkowej i Zarządu Szkoły Rzemieślniczej. W 1910 roku zainicjował powstanie Domu Starców w Kaliszu. Był również współzałożycielem Domu Starców dla żydowskiej inteligencji przy ulicy Górczewskiej w Warszawie. Udzielał stypendiów ubogim studentom, w tym rzeźbiarzowi Henrykowi Kunie, oraz wspierał Arnolda Szyfmana w budowie Teatru Polskiego w Warszawie.
W 1873 roku rozpoczął swoją karierę publicystyczną. Jego artykuły publikowano w takich czasopismach jak „Izraelita”, „Gazeta Handlowa”, „Nowa Gazeta”, „Kurier Warszawski”, „Wiek” oraz „Nasz Przegląd”. W ostatnich latach życia, od 1931 roku, uczył w Wyższej Szkole Dziennikarskiej w Warszawie w katedrze publicystyki finansowej i gospodarki.
3 maja 1928 roku został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Pochowany na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie (kwatera 19, rząd 2). Pomnik jego autorstwa wykonał Abraham Ostrzega.
Wybrane publikacje
- Źródła większych majątków (1905)
- Kredyt komunalny miejski (1913)
- Instytucje bankowe (1913)
- Z zamętu walutowego (1919)
- Finansjera warszawska 1870–1925 (1926)
- Od kartelu do koncernu (1929)
- O program gospodarczy Polski
- Z teki optymisty. Rzeczy, ludzie, refleksje (1931)
- Żydzi w bankowości polskiej (1933, jako fragment Żydzi w Polsce odrodzonej t. 2)
Przypisy
Bibliografia
Henryk Kroszczor: Cmentarz Żydowski w Warszawie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, s. 21–22. ISBN 83-01-04304-0.
Jan Jagielski: Przewodnik po cmentarzu żydowskim w Warszawie przy ul. Okopowej 49/51. Z. 1, Kwatery przy Alei Głównej. Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami. Społeczny Komitet Opieki nad Cmentarzami i Zabytkami Kultury Żydowskiej w Polsce, 1996, s. 33. ISBN 83-90-66296-5.
Zofia Borzymińska, Rafał Żebrowski: Polski słownik judaistyczny. Dzieje, kultura, religia, ludzie. T. 2. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2003, s. 300. ISBN 83-72551-75-8.