Adolf Panczakiewicz (ur. 10 czerwca 1885 w Nowym Targu, zm. 16 maja 1958 w Krakowie) był majorem saperów Wojska Polskiego, działaczem na rzecz niepodległości, a także kawalerem Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
Panczakiewicz przyszedł na świat 10 czerwca 1885 roku w Nowym Targu, w ówczesnym powiecie Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Leona i Marii z Pawluśkiewiczów. Ukończył szkołę średnią w Krakowie, a w 1914 roku zdobył wykształcenie w c. k. Szkole Politechnicznej we Lwowie. W czerwcu tego samego roku wstąpił do Polskich Drużyn Strzeleckich.
6 sierpnia 1914 roku dołączył do Legionów Polskich, gdzie walczył w 5 pułku piechoty. W maju 1915 roku, w stopniu sierżanta, pełnił funkcję podoficera rachunkowego w II batalionie tego pułku. Z dniem 1 stycznia 1917 roku został awansowany na chorążego. Po kryzysie przysięgowym w lipcu 1917 roku, został wcielony do armii austro-węgierskiej.
W okresie od 5 do 22 listopada 1918 roku uczestniczył w obronie Lwowa, biorąc udział w walkach na pierwszym odcinku (Dom Techników – Seminarium). Następnie dołączył do odtworzonego 5 pułku piechoty Legionów, gdzie walczył jako dowódca kompanii technicznej. Wyróżnił się 13 grudnia 1918 roku w wypadzie 10 kompanii, plutonu saperów pułkowych oraz legii oficerskiej na Janów. Szczególne zasługi miał 10 lipca 1919 roku podczas wypadu dwubatalionowej grupy kapitana Bernarda Monda w tyły bolszewików za Dzisnę do Dukszt. Za te osiągnięcia 12 września 1921 roku podpułkownik Stanisław Skwarczyński złożył wniosek o odznaczenie go orderem „Virtuti Militari”. 9 grudnia 1919 roku formalnie przyjęto go do Wojska Polskiego, zatwierdzając stopień porucznika z datą 1 grudnia 1919 roku. 14 października 1920 roku został zatwierdzony w stopniu kapitana, w piechocie, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich. W lutym 1922 roku przeszedł demobilizację i został przydzielony do rezerwy 5 pp Leg.
W październiku 1922 roku przeniesiono go z korpusu oficerów piechoty do korpusu oficerów inżynierii i saperów, z równoczesnym powołaniem do czynnej służby w 3 pułku saperów w Wilnie oraz przydzieleniem do Szefostwa Inżynierii i Saperów Dowództwa Okręgu Korpusu Nr III w Grodnie na stanowisko referenta budowlanego. 8 stycznia 1924 roku otrzymał zatwierdzenie w stopniu kapitana, z datą starszeństwa 1 czerwca 1919 roku i 52. lokatą w korpusie oficerów rezerwy inżynierii i saperów. 15 maja 1925 roku został przemianowany na oficera zawodowego w korpusie oficerów inżynierii i saperów w stopniu kapitana z datą starszeństwa 1 lipca 1919 roku i 2,5 lokatą. 31 grudnia 1925 roku został przeniesiony do kadry oficerów saperów przy Departamencie V Wojsk Technicznych Ministerstwa Spraw Wojskowych, z jednoczesnym przydziałem do Szefostwa Budownictwa Okręgu Korpusu Nr III na stanowisko referenta budowlanego. 18 lutego 1928 roku prezydent RP nadał mu stopień majora w korpusie oficerów inżynierii i saperów, z 36. lokatą. W marcu 1931 roku przesunięto go w 3 Okręgowym Szefostwie Budownictwa z referenta budownictwa na zastępcę szefa, a w sierpniu tego samego roku na stanowisko kierownika okręgowego urzędu budownictwa. Dnia 31 marca 1932 roku przeszedł w stan spoczynku. Po zakończeniu służby wojskowej, pracował w 3 Okręgowym Szefostwie Budownictwa na wcześniejszym stanowisku jako urzędnik kontraktowy. Łączył obowiązki zawodowe z działalnością społeczną na terenie Grodna, gdzie był prezesem w Związku Legionistów Polskich oraz Związku Strzeleckiego, a także członkiem Związku Obrońców Kresów Wschodnich i Towarzystwa Przyjaciół Związku Strzeleckiego. W 1934 roku, jako oficer w stanie spoczynku, pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień w Grodnie, z przydziałem do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr III, będąc „przewidzianym do użycia w czasie wojny”.
Zmarł 16 maja 1958 roku w Krakowie, a jego miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Salwatorskim (sektor SC7, rząd 9, grób 17).
Był żonaty z Władysławą z Hellwigów (1895–1966), z którą miał dwóch synów: Andrzeja (ur. 1921) i Adama (ur. 1928).
Ordery i odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 4756
Krzyż Niepodległości – 13 kwietnia 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”
Krzyż Walecznych trzykrotnie (na czwarty „za udział w b. Legionach Polskich w 5 pp Leg.”)
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
łotewski Medal Pamiątkowy 1918-1928 – 12 grudnia 1929
Przypisy
Bibliografia
Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
Druga lista oficerów rezerwowych WP. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922-01-26.
Alfabetyczny spis oficerów rezerwy. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922-05-01.
Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
Kazimierz Bąbiński: Zarys historji wojennej 5-go pułku piechoty Legionów. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
Stefan Pomarański: Zarys historji wojennej 1-go pułku piechoty Legionów. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1931, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
Źródła do dziejów walk o Lwów i województwa południowo-wschodnie 1918–1920. Eugeniusz Wawrzkowicz (oprac.) Józef Klink (oprac.). T. 3: Obrona Lwowa 1-22 listopada 1918. Organizacja listopadowej obrony Lwowa, ewidencja uczestników walk, lista strat. Lwów: Towarzystwo Badania Historii Obrony Lwowa i Województw Południowo-Wschodnich, 1939.