Adolf (Odolanus) (data urodzenia i śmierci nieznana) – książę lutycki?, syn Kazimierza I, księcia pomorskiego, szczecińskiego i dymińskiego z dynastii Gryfitów.
Pochodzenie
Nieznana jest dokładna data narodzin oraz śmierci Adolfa. Pewne jest, że przeżył swojego ojca, co potwierdza dokument Anastazji, a także zmarł w młodym wieku, o czym świadczy brak wzmianki o jego osobie w późniejszych dokumentach.
Jego przynależność do dynastii Gryfitów budzi wątpliwości. Wczesnonowożytna historiografia, reprezentowana przez T. Kantzowa, zaliczała go do tejże dynastii, natomiast XIX-wieczni uczeni umieszczali go w bocznej linii Gryfitów – Świętoborzyców (Heintze, F.W. Barthold). Niemiecki historyk M. Wehrmann również przychylał się do tego poglądu. Współczesny mediewista G. Labuda wskazywał na bliskie pokrewieństwo I stopnia z Kazimierzem I. Jako dowód jego tezy przytaczał dokument z 1176 roku, w którym książę dymiński wymienia żonę oraz dzieci, w tym Adolfa, a także dokument związany z nadaniami księżnej Anastazji z 1188 roku. W literaturze pojawiły się także sugestie dotyczące pochodzenia Adolfa z nieformalnego związku. Genealog E. Rymar w swojej pracy uznaje Adolfa (Odolanusa) za syna Kazimierza I.
Władza nad dzielnicą lutycką?
Adolf (Odolanus), przypuszczalny książę lutycki, został wymieniony w dokumencie z 18 marca 1188 roku w kontekście nadania przez Anastazję, wdowę po Bogusławie I, jako Odolanus de Livticia, syn Kazimierza. W publikacji E. Lubinusa pojawia się także jako Odolphus Domicellus. Gerard Labuda, opierając się na źródłach, argumentował, że młody książę, jako członek rodu panującego, mógł mieć wydzieloną dzielnicę lutycką i sprawował nad nią samodzielne rządy. Miałoby to miejsce w czasach rządów Bogusława I, który, mimo przejęcia Księstwa Dymińskiego po zmarłym bracie Kazimierzu I, nie ograniczał władzy Adolfa w jego dzielnicy.
Przeciwko temu twierdzeniu wystąpił historyk J. Spors, który uważał, że Adolf (Odolanus) nie dysponował wydzieloną dzielnicą. Jego zdaniem, łacińskie określenie de Livticia zostało dodane w późniejszym czasie. Badacz podkreślał również, że nie ma podstaw do kwestionowania informacji podanej przez Saxo Gramatyka, który pisał, że Bogusław I przejął dziedzictwo brata. Jako argument przytaczał dokument z 1182 roku, w którym Bogusław I powoływał się na „konsens” dotyczący małoletnich synów. W jego ocenie, wykluczało to sprawowanie władzy zwierzchniej nad dzielnicą lutycką. Współczesne badania również wskazują, że posiadanie dzielnicy lutyckiej przez młodego księcia jest wątpliwe, a historycy skłaniają się ku interpretacji, że miała ona charakter uposażenia, a nie wyodrębnionej dzielnicy.
Adolf zmarł nieżonaty.
Genealogia
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Edward E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, Szczecin: Książnica Pomorska im. Stanisława Staszica, 2005, ISBN 83-87879-50-9, OCLC 69296056. Brak numerów stron w książce.
Szymański J.W., Książęcy ród Gryfitów, Goleniów – Kielce 2006, ISBN 83-7273-224-8.