Adolf Minck (ur. 4 września 1883, zm. 16 maja 1960) był liderem Wolnego Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Niemczech podczas okresu rządów nazistowskich. W latach 1937–1950 pełnił funkcję przewodniczącego Wydziału Środkowoeuropejskiego Kościoła, a wcześniej kierował węgierskim zjednoczeniem (diecezją węgierską), wykonując polecenia nazistowskich władz.
Kariera duchownego
W wieku 25 lat przyjął chrzest i dołączył do adwentystów, rozpoczynając pracę duszpasterską w 1910 roku. W 1913 roku pracował w Sarajewie, a w 1914 roku został wysłany na Węgry, gdzie zastała go wojna, co skutkowało jego mobilizacją.
Po wojnie mieszkał w Budapeszcie i kontynuował pracę na Węgrzech. W 1921 roku został przewodniczącym diecezji węgierskiej. W 1933 roku osiedlił się w Berlinie i został sekretarzem Wydziału Środkowoeuropejskiego Kościoła. W 1937 roku objął stanowisko przewodniczącego Wydziału, które sprawował do 1950 roku. Po tym czasie nadal działał jako sekretarz Wydziału, ale stracił pozycję lidera niemieckiego Kościoła, a jego następcą został Wilhelm Müller.
Na początku 1941 roku odwiedził Polskę, aby zrozumieć sytuację Kościoła adwentystycznego w tym kraju. W wyniku jego wizyty polski KADS został poddany pod zwierzchnictwo niemieckiego Kościoła adwentystycznego w Berlinie. Według oceny Zachariasza Łyki uratowało to polski Kościół przed likwidacją.
Minck pracował również w wydawnictwie Advent-Verlag, najpierw w dziale węgierskim, a od 1933 roku w wydziale ogólnym. W 1933 roku objął stanowisko redaktora naczelnego kwartalnika „Aller Diener”, angażując się w promowanie zdrowego stylu życia.
Po wojnie James Lamar McElhany, prezydent Generalnej Konferencji Adwentystów Dnia Siódmego, domagał się od niego oczyszczenia kierownictwa Kościoła z nazistowskich wpływów (kwiecień 1947). Minck odpowiedział, że każdy odpowiada przed Bogiem za swoje czyny.
W lipcu 1950 roku podczas konferencji generalnej w San Francisco Minck został ponownie nominowany na przewodniczącego, jednak Wilhelm Müller zarzucił mu brak stanowczości wobec nazistów. Nominacja Mincka została odrzucona, a na jego miejsce wybrano Müllera. Część niemieckiej delegacji podważała ważność tych wyborów.
Stosunek do nazizmu
Adolf Minck, obejmując stanowisko zwierzchnika niemieckiego KADS w 1933 roku, stwierdził: „My nie jesteśmy nieprzygotowani do nowego porządku”. Zapewniał, że przyczyni się do ułatwienia wdrożenia nowego porządku, co miało miejsce zaledwie trzy miesiące po objęciu władzy przez Adolfa Hitlera. Uznawał jego dojście za oznakę ożywienia ducha reformacji.
29 kwietnia 1936 roku nazistowskie władze zabroniły adwentystom reformowanym prowadzenia działalności. Wkrótce po tym władze KADS wydały dyrektywę, nakazującą swoim członkom unikanie kontaktów z reformowanymi adwentystami. Polecono także usunięcie z Kościoła wszystkich adwentystów pochodzenia żydowskiego oraz zakazano niesienia im pomocy.
W 1940 roku Minck oświadczył, że każdy adwentysta powinien wypełniać swoje obowiązki „w czasie wojny”, powołując się na fragment z Listu do Rzymian 7,12 (Prawo jest święte i przykazanie święte). 4 kwietnia 1941 roku nazistowskie władze zakazały adwentystom działalności w Gdańsku i Prusach Zachodnich. 24 czerwca tego samego roku, trzy dni po inwazji na ZSRR, Minck w liście do gauleitera z Gdańska zapewniał, że Kościół adwentystów wiernie służy III Rzeszy, twierdząc, że „służba dla III Rzeszy to jego najszlachetniejszy obowiązek”.
Do końca istnienia III Rzeszy wykonywał wszystkie polecenia nazistowskiej władzy, w tym te, które wymagały pracy w sobotę. Po wojnie stwierdził: „Miecz Damoklesa wisiał nad nami przez wszystkie te lata”. Po zakończeniu działań wojennych twierdził, że nie złamał żadnej zasady biblijnej, a wszystko, co robił, miało na celu przetrwanie denominacji.
Przypisy
Bibliografia
- J. Harold Alomia. Fatal Flirting: The Nazi State and the Seventh-day Adventist Church. „Journal of Adventist Mission Studies”. Vol. 6 [2010], No. 1, Art. 2, 2010.
- Grave of Adolf Minck (4 Sep 1883 – 16 May 1960) at Waldfriedhof Zehlendorf in Berlin. [w:] billiongraves.pl [on-line]. [dostęp 2020-09-16].
- Roland Blaich. Religion under National Socialism: The Case of the German Adventist Church. „Central European History”. Vol. 26, No. 3, s. 255-280, 1993.
- Daniel Heinz: Freikirchen und Juden im »Dritten Reich«: Instrumentalisierte Heilsgeschichte, antisemitische Vorurteile und verdrängte Schuld. Göttingen: V&R, 2011. ISBN 978-3-89971-690-0.
- Zachariasz Łyko: Kościół Adwentystów Dnia Siódmego. Historia, nauka, ustrój, posłannictwo. Warszawa: Znaki Czasu, 2000, s. 1-525. ISBN 83-87188-82-4.
- Zdravko Plantak: The Silent Church: Human Rights and Adventist Social Ethics (Seventh-Day Adventism, Human Rights and Modern Adventist Soc). New York: St. Martin’s Press, 1998. ISBN 978-0-333-72448-4.
- Corrie Schroder: Seventh Day Adventists. UCBS, 2003.
- Matthias Scheel. Schuldverarbeitung und Schuldbekenntnisse der Freikirchen nach dem Dritten Reich. „Theologie – Historische Theologie, Kirchengeschichte”, April 2010.
- Erwin Sicher. Seventh-day Adventist Publications and The Nazi Temptation. „Spectrum”. Volume 8, Number 3, March 1977.
- Russell R. Standish, Colin D. Standish: Half a Century of Apostasy: The New Theology’s Grim Harvest 1956–2006. Victoria, Australia: Highwood Books, 2006, s. 252. ISBN 1-920-892-57-5. (ang.).
- Rajki Zoltán: Egy amerikai lelkész magyarországi missziója: John Frederick Huenergardt élete és korának adventizmusa. Budapest: 2004. ISBN 963-9465-23-2.
- Yearbook of the Seventh Day Adventist Church Denomination. Washington: Review and Herald Publishing Association, 1921.
- Yearbook of the Seventh Day Adventist Church Denomination. Washington: Review and Herald Publishing Association, 1925.
- Yearbook of the Seventh Day Adventist Church Denomination. Washington: Review and Herald Publishing Association, 1932.
- Yearbook of the Seventh Day Adventist Church Denomination. Washington: Review and Herald Publishing Association, 1933.
- Yearbook of the Seventh Day Adventist Church Denomination. Washington: Review and Herald Publishing Association, 1952.