Adolf Milczanowski (ur. 1899 w Borownicy, zm. 1977) był polskim rzeźbiarzem ludowym.
Życiorys
Urodził się oraz spędził życie w Borownicy, w dzisiejszym województwie podkarpackim. Po ukończeniu czteroklasowej szkoły, jego ojciec nauczył go zawodu stolarza i zduna. W trakcie I wojny światowej, od 1915 roku, służył najpierw w Odessie, a następnie przebywał w Rumunii, Serbii, Czarnogórze i wreszcie we Włoszech, gdzie został wzięty do niewoli. Otrzymał Krzyż Walecznych. Służbę wojskową zakończył w 1923 roku jako sierżant i wrócił do rodzinnych stron, gdzie poślubił Paulinę Cwynar. Oprócz pracy w niewielkim gospodarstwie oraz świadczenia usług dla lokalnej społeczności, poświęcał czas na rzeźbienie.
Gdy wybuchła II wojna światowa, Milczanowski został ponownie powołany do wojska. Brał udział w starciach pod Lwowem. Został wzięty do niewoli przez Sowietów, ale udało mu się uciec i wrócić do Ulucza. W 1946 roku oddziały UPA zamordowały jego osiemnastoletnią córkę Marię oraz spaliły ich dom. Rodzina, uciekając przed prześladowaniami, została rozdzielona, a odnaleźli się dopiero z pomocą Czerwonego Krzyża. Od tego czasu wielokrotnie zmieniali miejsce zamieszkania. W 1964 roku Milczanowski zakupił stary dom w swojej rodzinnej Borownicy, gdzie osiedlił się. W 1965 roku zmarł jego najmłodszy syn, Józef, w wieku 18 lat.
Już od najmłodszych lat Milczanowski wykazywał zainteresowanie rzeźbieniem, początkowo tworząc drewniane zabawki. Z biegiem czasu jego talent został dostrzegany – tworzył rzeźby do kościoła w Borownicy, kaplicy w Końskiem oraz krzyże dla szkoły. Sprzedawał figurki, zabawki oraz przedmioty użytkowe na targach w okolicznych miejscowościach, m.in. w Sanoku, gdzie nawiązał stałą współpracę z Muzeum Budownictwa Ludowego. Muzeum zamawiało głównie rzeźby sakralne, często inspirowane obrazami, książkami czy ilustracjami. Od 1956 roku brał udział w wystawach oraz konkursach organizowanych przez warszawską Cepelię oraz wydział kultury WRN w Rzeszowie.
Milczanowski tworzył w naturalnie suszonym drewnie lipowym, używając noża oraz własnoręcznie wykonanych dłutek. Jego rzeźby, przypominające nieco stare świątki, były zazwyczaj niewielkich rozmiarów, od 10 do 30 cm, choć niektóre z nich osiągały nawet 1 m wysokości. Do znanych dzieł artysty należą: Pieta, Święty Michał, Chrystus Frasobliwy Miłosierny, Chrystus Król Żydowski, Drwal, Chłop z żarnami oraz Dziewczyna z grabiami. Muzeum w Sanoku do dziś posiada obszerny zbiór jego rzeźb.
Bibliografia
Zofia Morajko, Z rzeźbą w życiorysie. Kwartalnik społeczno-kulturalny Nasza Gmina Dydnia, nr 4(9), 2006. ISSN 1733-697X. [1]
Borownica w serwisie internetowym gminy Bircza