Adolf Franz Karl Viktor Maria Loos (urodzony 10 grudnia 1870 w Brnie, zmarły 23 sierpnia 1933 w Wiedniu) był austriackim architektem, pionierem modernizmu, teoretykiem oraz publicystą.
Życiorys
Adolf Loos działał głównie na terenach byłych Austro-Węgier, a także w Stanach Zjednoczonych oraz we Francji. W trakcie swojego pobytu w USA w latach 1893–1896 miał okazję zetknąć się z racjonalną architekturą. Po powrocie do Europy rozpoczął serię artykułów, w których krytykował secesyjne zdobienia oraz ich przedstawicieli, takich jak Hoffmann i Olbrich. W 1908 roku opublikował swoje ważne dzieło pt. Ornament i zbrodnia, w którym argumentował, że ornament w architekturze jest zbędny.
Loos sprzeciwiał się malarskiemu traktowaniu architektury i przewidywał, że secesja szybko pogrąży się w nadmiarze ornamentyki. Jego projekty charakteryzowały się doskonałymi proporcjami oraz harmonijnym układem otworów drzwiowych i okiennych (np. dom Steinera w Wiedniu z 1910 roku oraz willa Müllerów w Pradze z 1930 roku).
W gronie jego uczniów znaleźli się Richard Neutra oraz Rudolf Schindler.
Loos został pochowany na Cmentarzu Centralnym w Wiedniu.
Główne dzieła
Do najważniejszych realizacji Loosa należą:
- Looshaus – dom towarowy Goldmann & Salatsch w Wiedniu, znany jako dom bez brwi (1909–1911)
- dom Steinera w Wiedniu (1910)
- dom Rufera w Wiedniu (1922)
- projekt biurowca Chicago Herald Tribune (1922)
- dom i pracownia Tristana Tzary na Montmartre w Paryżu (1926)
- projekt domu dla Josephine Baker (1928)
- dom Mollerów w Wiedniu (1928)
- dom Khunera w Kreuzbergu (1930)
- willa Müllerów w Pradze (1930)
Wybrane publikacje przetłumaczone na język polski
Ornament i zbrodnia. Eseje wybrane, przeł. Agnieszka Stępnikowska-Berns, BWA w Tarnowie i Centrum Architektury, Warszawa-Tarnów 2013, ISBN 978-83-935538-9-1, ISBN 978-83-934574-7-2.
Przypisy
Bibliografia
M. Stępnik, Forma jako symptom relacji społecznych w kontekście Adolfa Loosa rozważań nad ornamentyką, (w:) Wybrane problemy edukacji plastycznej dzieci i młodzieży, pod red. A. Boguszewskiej i A. Mazur, Wyd. UMCS, Lublin 2013, s. 69-80.
Adolf Loos – strona w serwisie ArchINFORM (ang. • niem.)
Twórczość Adolfa Loosa w greatbuildings.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-25)].
