Adolf Łojkiewicz

Adolf Łojkiewicz vel Kaczmarek ps. Ryś 2, Wilk 2

(ur. 27 grudnia 1894?/8 stycznia 1895 w Buciłach, zm. 17 maja 1952 w Katowicach) – polski chemik, żołnierz armii Imperium Rosyjskiego, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, oficer Wojska Polskiego, Armii Andersa, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie oraz Armii Krajowej, więzień sowieckich łagrów, major uzbrojenia, cichociemny. Posiadał Zwykły Znak Spadochronowy nr 4429 oraz Bojowy Znak Spadochronowy nr 1989.

Życiorys

Urodził się 8 stycznia 1895 roku w Buciłach, w powiecie szczuczyńskim, w rodzinie Wincentego, robotnika kolejowego i Ludwiki z domu Wyszyńskiej. W latach 1905-1908 uczęszczał do tajnej ochronki polskiej w Wilnie, a od 1914 roku do 2 Miejskiej Szkoły. W 1915 roku został powołany do służby w armii carskiej, gdzie po ukończeniu szkoły chorążych w Peterhofie awansował na stopień chorążego. W 1916 roku, za swoje działania w walkach z Niemcami, otrzymał awans na podporucznika oraz Krzyż Świętego Jerzego.

W styczniu 1918 roku wstąpił do I Korpusu Polskiego w Rosji, dowodzonego przez generała Dowbor-Muśnickiego, jednak z powodu niemieckich żądań został przymusowo zdemobilizowany. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej od 7 marca 1919 roku jako dowódca kompanii 3 Pułku Strzelców Wielkopolskich (późniejszego 57 Pułku Piechoty Wielkopolskiej). Od lipca 1919 roku brał udział w walkach na froncie litewsko-białoruskim, odnosząc rany 4 i 31 lipca 1920 roku. Otrzymał Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari oraz dwukrotnie Krzyż Walecznych. Awansował na stopień kapitana z datą 1 czerwca 1919 roku. Po 20 maja 1922 roku pełnił funkcję dowódcy pociągu pancernego oraz zastępcy dowódcy batalionu. Od maja 1922 roku był oficerem Sądu Rejonowego w Poznaniu, a od 1 stycznia 1924 do 1 września 1925 roku był referentem Komendy Obozu Warownego w Poznaniu.

W 1923 roku zdał egzamin dojrzałości w Wilnie, a w 1926 roku rozpoczął studia na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym. W 1928 roku obronił dyplom magistra filozofii w zakresie chemii. Ukończył również kurs dla oficerów młodszych w Chełmnie, a następnie został dowódcą kompanii 41 Suwalskiego Pułku Piechoty im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w 29 Dywizji Piechoty. Od grudnia 1928 roku odbywał praktykę w Warsztatach Naprawy Sprzętu Przeciwgazowego w Warszawie, a od stycznia 1930 roku był rzeczoznawcą Centrali Odbioru Materiałów Uzbrojenia w Fabryce Sprzętu Przeciwgazowego w Radomiu. W 1931 roku został referentem w Wydziale Broni Małokalibrowej Instytutu Badań Materiałów Uzbrojenia. W 1933 roku przeszedł na emeryturę, a w 1934 roku ukończył kurs inspektorów Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej w Warszawie. Od 1935 roku był zastępcą inspektora LOPiP w Katowicach, a od grudnia 1936 roku inspektorem LOPiP w Białymstoku. Jako kapitan w stanie spoczynku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III, mając przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I, co oznaczało, że był „przewidziany do użycia w czasie wojny”.

W kampanii wrześniowej 1939 roku został zmobilizowany i przydzielony jako dowódca batalionu marszowego Ośrodka Zapasowego 18 Dywizji Piechoty. Od 3 do 14 września 1939 roku brał udział w obronie Białegostoku jako szef sztabu Pododcinka. 18 września przekroczył granicę polsko-litewską i został internowany w obozie oficerskim w Kownie, a następnie w Kalwarii. Po zajęciu Litwy przez ZSRR został zesłany do łagru. Od 13 lipca 1940 roku był osadzony w obozie w Kozielsku (Kałuska oblast), a od 2 lipca 1941 roku w obozie w Griazowcu (Wołogodzka oblast) na Syberii.

Po podpisaniu układu Sikorski-Majski został zwolniony, a 3 września 1941 roku w Tockoje wstąpił do Armii Andersa. Pełnił funkcję szefa uzbrojenia w Ośrodku Zapasowym, a później tymczasowego szefa uzbrojenia 7 Dywizji Piechoty. Od stycznia 1943 roku był szefem Służby Warsztatowej 7 Dywizji Piechoty, która później została przekształcona w Służbę Warsztatową Elektryczno-Mekaniczną 7 DP. Od 5 listopada 1943 roku został przydzielony do Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza.

Zgłosił się do służby w kraju i przeszedł szkolenie w zakresie dywersji na kursach dla kandydatów na cichociemnych, w tym kursie spadochronowym oraz odprawowym (Baza nr 10, Ostuni). Został zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK 14 lutego 1944 roku w Ostuni, a 31 maja 1944 roku awansował na stopień majora.

W nocy z 30 na 31 maja 1944 roku skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w ramach operacji „Riposta”, w operacji lotniczej „Weller 30”, dowodzonej przez mjr. naw. Eugeniusza Arciuszkiewicza, na placówkę odbiorczą „Paszkot-1” (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), w okolicach miejscowości Żołynia, 7 km od Łańcuta. Razem z nim skoczyli: ppor. Maksymilian Klinicki ps. Wierzba 2, por. Karol Pentz ps. Skała 2, ppor. Feliks Perekładowski ps. Przyjaciel 2, ppor. Tadeusz Tomaszewski ps. Wąwóz oraz mjr Stanisław Trondowski ps. Grzmot 2.

Po skoku odbył aklimatyzację do warunków okupacyjnych w Warszawie, a następnie został przydzielony jako oficer Szefostwa Służby Uzbrojenia „Leśnictwo” Oddziału IV Kwatermistrzowskiego Komendy Głównej AK.

W Powstaniu Warszawskim, od 8 sierpnia, działał jako szef sztabu i zastępca dowódcy Zgrupowania „Leśnik”. Walczył w rejonie ulic Chmielnej oraz Ogrodowej, uczestniczył w zdobyciu gmachu Sądów Grodzkich przy ul. Leszno oraz koszar policji granatowej przy ul. Ciepłej. Do 21 sierpnia bronił Muranowa, a następnie do 28 sierpnia kompleksu gmachów Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych przy ul. Sanguszki. W związku z ciężkim zranieniem płk. Jerzego Szypowskiego, od 18 sierpnia przejął dowodzenie Zgrupowaniem. 28 sierpnia został ranny na ul. Wójtowskiej podczas wycofywania się z PWPW (podczas walk o PWPW Zgrupowanie straciło 80% swojego składu). Po upadku Starego Miasta, w nocy z 1 na 2 września, przeszedł kanałami do Śródmieścia. Po kapitulacji Powstania, od 2 października, znalazł się w niewoli niemieckiej, osadzony w oflagu w Woldenbergu (Dobiegniewo), skąd został uwolniony przez żołnierzy Armii Czerwonej.

Po wojnie pozostał w kraju. Od kwietnia 1945 roku pracował jako główny technolog w Państwowym Zjednoczeniu Przemysłu Olejarskiego w Zabrzu, a od 1946 roku w Śląskich Zakładach Przemysłu Tłuszczowego i Chemicznego w Katowicach, a następnie jako dyrektor techniczny w Szopienicach. Zmarł 17 maja 1952 roku w Katowicach.

Dwukrotnie żonaty: jego pierwszą żoną była Helena z domu Sieg. Miał z nią dwie córki: Halinę (ur. 1921) oraz Ligię (ur. 1923), zamężną Plichtę. Po śmierci pierwszej żony w 1931 roku zawarł małżeństwo z Henryką Borowską (ur. 1910), z którą miał również dwie córki: Annę, zamężną Skoldę (ur. 1932) oraz Bogumiłę (ur. 1937), zamężną Wolińską.

Awanse

podporucznik – 1916
porucznik –
kapitan – ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 roku
major – 31 maja 1944

Ordery i odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1921)
Krzyż Walecznych – dwukrotnie (1921)
Krzyż Zasługi Wojskowego Orderu Świętego Jerzego.

Przypisy

Bibliografia

Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. [dostęp 2016-06-11].
Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 1. Oleśnica: Firma „Kasperowicz – Meble”, 1994, s. 82–83. ISBN 83-902499-0-1.
Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 358. ISBN 83-211-0537-8.
Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, s. 236–237.