Adolf Lindenbaum

Adolf Lindenbaum (ur. 12 czerwca 1904 w Warszawie, zmarł we wrześniu 1941 w Ponarach) był polskim logikiem i matematykiem pochodzenia żydowskiego, który był związany ze szkołą lwowsko-warszawską. Jego żoną od 1935 roku była Janina Hosiasson-Lindenbaum.

Życiorys

Urodził się w zamożnej, zasymilowanej rodzinie żydowskiej. W latach 1915–1922 uczęszczał do Gimnazjum im. Jana Kreczmara w Warszawie. Następnie, w latach 1922–1926, studiował matematykę na Uniwersytecie Warszawskim. W 1928 roku obronił pracę doktorską, napisaną pod kierunkiem Wacława Sierpińskiego, zatytułowaną O własnościach mnogości punktowych. W 1934 roku przedstawił rozprawę habilitacyjną, na podstawie kilku wcześniejszych artykułów, na Wydziale Matematyki i Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Warszawskiego, uzyskując tytuł docenta. W latach 1935–1939 prowadził wykłady dotyczące matematyki i logiki, poruszając tematy takie jak: „O nowych badaniach podstaw matematyki i podstawach matematycznych innych dyscyplin”, „O superpozycji funkcji” oraz „Wybrane tematy z metrologii i teorii funkcji”.

Lindenbaum zyskał uznanie dzięki sformułowaniu lematu Lindenbauma oraz współautorstwu algebry Lindenbauma-Tarskiego. Był także autorem licznych prac z zakresu teorii mnogości (w tym arytmetyki liczb pozaskończonych) oraz teorii funkcji rzeczywistych. Pełnił również rolę mentora w Kolonii Naukowej Żydowskich Studentów Uniwersytetu Warszawskiego. Jego szanse na awans na wyższe stanowisko na Uniwersytecie były ograniczone z powodu braku wolnych etatów, antysemickiej polityki panującej na polskich uczelniach po 1935 roku oraz jego zaangażowania w ruch komunistyczny. W 1936 roku podpisał petycję, która miała na celu umożliwienie dziennikarzowi i pacyfiście Carlowi von Ossietzky, uwięzionemu przez nazistów, podróży do Oslo w celu odebrania przyznanej mu Pokojowej Nagrody Nobla.

Po rozpoczęciu II wojny światowej, obawiając się aresztowania, 6 września 1939 roku opuścił Warszawę wraz z żoną, kierując się do Wilna. Następnie udał się do Białegostoku, gdzie Rosjanie zorganizowali Białostocki Instytut Pedagogiczny, w którym Lindenbaum został mianowany docentem oraz wykładowcą. We wrześniu 1941 roku został aresztowany przez gestapo i przewieziony do Wilna. Nie jest do końca jasne, czy zginął z rąk Niemców, czy może współpracujących z nimi Litwinów, a także jaka formacja była odpowiedzialna za jego śmierć.

Bibliografia

Jan Woleński: Filozoficzna szkoła lwowsko-warszawska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985. ISBN 83-01-05334-8. Brak numerów stron w książce.
Bogusław Wolniewicz, Nota do biogramu Lindenbauma [w:] „Edukacja Filozoficzna”, nr 60, wyd. 2015, s. 164–165.
Edward Marczewski, Andrzej Mostowski Adolf Lindenbaum (1904–1941) [w:] Polski Słownik Biograficzny, tom XVII, wyd. 1972, s. 364-365.