Adolf Januszkiewicz

Adolf Januszkiewicz (urodzony 9 czerwca 1803 w Nieświeżu, zmarł 19 czerwca 1857 w majątku Dziahilna) był polskim poetą, uczestnikiem powstania listopadowego oraz bratem Eustachego.

Januszkiewicz kształcił się u dominikanów w Nieświeżu, a następnie w gimnazjum w Winnicy na Podolu. W latach 1821–1823 był studentem Oddziału Literackiego Uniwersytetu Wileńskiego, wchodząc w krąg związany z filaretami. Pisywał wiersze, które publikował w wileńskich periodykach. Jego debiut miał miejsce w 1821 roku, kiedy to opublikował sentymentalną dumę „Meliton i Ewelina” w „Dzienniku Wileńskim”. Był wielkim admiratorem Adama Mickiewicza i popularyzował jego twórczość w regionie Podola. Mieszkał w Kamieńcu Podolskim oraz w rodzinnym majątku Dziahylnia.

W 1826 roku został deputatem Sądu Głównego Izby Cywilnej w Kamieńcu Podolskim, jednak zrezygnował z tej funkcji wiosną 1829 roku z powodu choroby i udał się na kurację za granicę, odwiedzając Karlsbad, Niemcy, południową Francję i Włochy. W Rzymie spotykał się z Adamem Mickiewiczem oraz Antonim Edwardem Odyńcem. Po powrocie do kraju we wrześniu 1830 roku, brał udział w powstaniu listopadowym; został ranny i wzięty do niewoli. Wyrokiem sądowym z 4 marca 1832 roku skazano go na karę śmierci przez powieszenie, którą zamieniono na zesłanie na Syberię, utratę szlachectwa oraz konfiskatę majątku. Zesłano go do Tobolska, a następnie w 1833 roku do wsi Żelakowa pod Iszymem. W 1835 roku przeniósł się do Iszyma, gdzie nawiązał przyjaźń z Gustawem Zielińskim. Gromadził tam książki przysyłane z kraju, a jego dom stał się miejscem spotkań zesłańców.

W latach 1839-1840 tłumaczył „Historię podbicia Anglii przez Normanów” autorstwa Augustina Thierry’ego oraz interesował się bieżącym życiem literackim w Polsce i Europie. W sierpniu 1841 roku przeprowadził się do Omska. Od stycznia 1842 roku pracował w kancelarii Pogranicznego Naczelnika Sybirskich Kirgizów, a także został sekretarzem komitetu odpowiedzialnego za ułożenie projektu praw kirgiskich. Odbywał podróże po stepach Kazachstanu i interesował się folklorem kazachskim. W trakcie swojej wyprawy w 1846 roku prowadził szczegółowy dziennik podróży po Syberii. W 1853 roku przeniósł się do Niżnego Tagilska w guberni permskiej, gdzie zajął się biblioteką i ogrodem hrabiego Anatola Demidowa, właściciela kopalni uralskich. Po ułaskawieniu w 1856 roku powrócił do kraju, niestety w ciężkim stanie z powodu gruźlicy.

Przypisy

Bibliografia

Dawni pisarze polscy do początków piśmiennictwa do Młodej Polski, przewodnik biograficzny i bibliograficzny, tom drugi I-Me, ISBN 83-02-08101-9, s. 30.