Adolf Ioffe

Adolf Abramowicz Ioffe

Adolf Abramowicz Ioffe (Joffe), w języku rosyjskim Адольф Абрамович Иоффе, urodził się 28 września?/10 października 1883 w Symferopolu, a zmarł 16 listopada 1927 w Moskwie. Był on sowieckim politykiem oraz dyplomatą, a także zwolennikiem Lewicowej Opozycji w RKP(b)/WKP(b).

Życiorys

Ioffe pochodził z zamożnej rodziny żydowskiej lub karaimskiej z Krymu i był uważany za jednego z najbardziej inteligentnych bolszewików. Jego działalność rewolucyjna rozpoczęła się w młodym wieku – już pod koniec lat 90. XIX wieku. W 1903 roku wstąpił do Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji, opowiadając się po stronie frakcji mienszewików. W 1904 roku został przydzielony do przemycania materiałów agitacyjnych do Baku, co wykonał z dużą skutecznością.

W okresie rewolucji 1905 roku przebywał w Moskwie, a następnie zmuszony był do emigracji, najpierw do Berlina, a potem do Wiednia, gdzie był prześladowany przez niemiecką policję. W stolicy Austrii współredagował gazetę „Prawda” razem z Lewym Trockim.

Ioffe często podróżował do Rosji – w 1912 roku został aresztowany i spędził rok w więzieniu. W 1913 roku został skazany na dożywotnie zesłanie na Syberii. Po rewolucji lutowej i obaleniu caratu został uwolniony w wyniku amnestii ogłoszonej przez Rząd Tymczasowy. W kwietniu 1917 roku przybył do Piotrogrodu jako mienszewik-internacjonalista i związał się z frakcją międzydzielnicowców SDPRR, kierowaną przez Trockiego. Na VI zjeździe SDPRR(b) (8–16 sierpnia 1917) został wybrany jako zastępca członka KC i sekretarz KC SDPRR(b). W sierpniu 1917 roku został również wybrany do piotrogrodzkiej dumy miejskiej jako przedstawiciel bolszewików. W czasie przewrotu bolszewickiego (rewolucji październikowej) był członkiem Piotrogrodzkiego Komitetu Wojskowo-Rewolucyjnego, który planował zamach. W listopadzie 1917 roku wygrał demokratyczne wybory do Konstytuanty, reprezentując okręg Psków z listy bolszewickiej. W grudniu 1917 roku udał się z Trockim do Brześcia na negocjacje z Niemcami i Austro-Węgrami, co doprowadziło do podpisania 3 marca 1918 roku przez Rosję Sowiecką separatystycznego pokoju z Państwami Centralnymi (traktat brzeski).

Po zawarciu traktatu brzeskiego Ioffe pełnił funkcję ambasadora RFSRR w Berlinie od marca do listopada 1918 roku. Oprócz zwykłych obowiązków dyplomatycznych brał udział w organizacji rewolucji komunistycznej w Niemczech. Uczestniczył w rozmowach z Polską w Rydze podczas wojny polsko-bolszewickiej, które zakończyły się podpisaniem w październiku 1920 roku zawieszenia broni, a następnie traktatu pokojowego 18 marca 1921 roku. Polska delegacja zapamiętała go jako godnego i inteligentnego przeciwnika. Ioffe brał również udział w negocjowaniu traktatu pokojowego z Estonią (2 lutego 1920 w Tartu) oraz traktatu pokojowego z Łotwą (11 sierpnia 1920 w Rydze). W latach 1922–1925 był ambasadorem ZSRR w Chinach i Austrii.

Od 1926 roku Ioffe skupił się na pracy naukowej. W konflikcie między Trockim a Stalinem opowiedział się po stronie Trockiego. Po usunięciu Trockiego z funkcji partyjnych, Ioffe, zmagający się z chorobą (neuropatią obwodową), załamany nagonką antytrockistowską oraz odmową wyjazdu za granicę w celu leczenia, popełnił samobójstwo. Jego wdowa, Maria, została zesłana. Trocki opisał go jako „dobrego, wnikliwego mówcę, który potrafił poruszyć serca słuchaczy”.