Adolf Konrad Gużewski h. Lubicz (urodzony 19 lutego 1874 w Dyrwianach na Litwie, zmarł 21 marca 1920 tamże) był polskim kompozytorem, pianistą, dyrygentem orkiestr symfonicznych oraz pedagogiem.
Życiorys
Gużewski przyszedł na świat w Dyrwianach w rodzinie Ludwika i Heleny ze Staniewiczów. Był wujem Zygmunta, majora artylerii.
Po kilku latach studiów politechnicznych, które nie zostały ukończone, w Rydze, przeniósł się do Petersburga, gdzie do 1900 roku uczył się gry na fortepianie pod okiem Mikołaja Dubasowa oraz kompozycji u Mikołaja Sołowiowa w Konserwatorium Cesarskiego Rosyjskiego Towarzystwa Muzycznego. Następnie kontynuował studia kompozytorskie w Instytucie Muzycznym w Warszawie pod kierunkiem Zygmunta Noskowskiego. Od 1911 roku pełnił rolę profesora gry na fortepianie oraz teorii muzyki w Konserwatorium Warszawskim. Swoją działalność dyrygencką rozpoczął w 1906 roku, prowadząc w Teatrze Wielkim w Warszawie prapremierę opery „Dziewica lodowców”. W tym samym roku otrzymał zadanie reaktywowania zlikwidowanego wcześniej chóru Filharmonii Warszawskiej oraz objął stanowisko kierownika artystycznego.
W 1909 roku, w kościele Świętego Krzyża w Łodzi, ożenił się z Zofią Magdzicką (1887–1944), córką Walerego i Emilii z domu Szlezynger. W 1911 roku Zofia urodziła bliźniaki: Hannę (1911–1996) oraz Ryszarda, podporucznika kawalerii, który w 1940 roku został zamordowany w Katyniu. Hanna później poślubiła reżysera filmów naukowych i scenarzystę Jana Jacoby.
W letnim sezonie 1909 roku kierował filią Filharmonii Warszawskiej w Łodzi, organizując koncerty w ogrodach Grand Hotelu, a w latach 1914–1915, obok Józefa Ozimskiego, pełnił funkcję stałego dyrygenta filharmonii.
Gużewski rozwijał również swoją działalność pedagogiczną, prowadząc w latach 1910–1915 klasę fortepianu i kompozycji w Konserwatorium Warszawskim.
Jako kompozytor tworzył muzykę operową, kameralną, fortepianową oraz wokalną. Jego dorobek symfoniczny został nagrodzony dwukrotnie: w 1910 roku za „Wariacje na własny temat na orkiestrę” oraz w 1912 roku za Symfonię A-dur. Najważniejszym dziełem Gużewskiego jest trzyaktowa opera fantastyczna z prologiem „Dziewica lodowców”, do której sam napisał wierszowane libretto inspirowane bajką Hansa Christiana Andersena. Niestety, wszystkie jego dzieła pozostały w formie rękopisów; oprócz libretta do „Dziewicy lodowców” żadne nie zostało opublikowane. Cały jego dorobek zniszczył wybuch II wojny światowej: we wrześniu 1939 roku w wyniku bombardowania przez hitlerowców budynku Filharmonii, w pożarze podczas powstania warszawskiego w 1944 roku gmachu Teatru Wielkiego, a część zaginęła wraz z mieszkaniem pianistki Lucyny Robowskiej (w tym nuty Koncertu Fortepianowego) oraz w mieszkaniu córki kompozytora w Warszawie.
Kompozycje
- Symfonia A-dur
- Rapsodia polska na orkiestrę
- Kwartet fortepianowy e-moll
- Wariacje na temat własny
- Sonata na skrzypce i fortepian
- Dwie sonaty fortepianowe
- Dziewica lodowców, 3-aktowa opera z prologiem
- Atlantyda, nieukończona opera, pisana w latach 1913-1920
- Kilkanaście pieśni
- Instrumentacja opery komicznej Z. Noskowskiego „Zemsta”, pozostawiona w szkicu fortepianowym
Publikacje
- Treściwy kurs instrumentacji, Gebethner i Wolf, 1911.
- Artur Schopenhauer w muzyce, Konserwatorium Warszawskie, 1911.
Przypisy
Linki zewnętrzne
Adolf Gużewski „Treściwy kurs instrumentacji” w bibliotece Polona