Adolf Edward Herstein (ur. 1869 w Warszawie, zm. 1932 w Berlinie) był polskim malarzem oraz grafikiem, który wywodził się ze szkoły monachijskiej i działał w Polsce, Niemczech oraz Francji.
Edukacja artystyczna
Na początku swojej kariery artystycznej uczył się w warszawskiej Klasie Rysunkowej pod opieką Wojciecha Gersona. W 1891 roku dołączył do Klasy Malowania z Natury Johanna Caspara Hertericha w Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Monachium. Studiował również w prywatnej szkole malarstwa Antona Ažbe, a następnie w Akademie Julien w Paryżu.
Podczas nauki w Monachium, gdzie uczęszczał do prywatnej szkoły Ažbe, poznał niemiecką arystokratkę Fanny zu Reventlow. W 1893 roku ich związek wzbudził sensację, gdy Fanny zaszła w ciążę, a Herstein odmówił uznania ojcostwa i namówił ją do małżeństwa z pruskim politykiem Walterem Lübke.
Początki działalności artystycznej
Po ukończeniu studiów, w 1894 roku, wrócił do Warszawy. Zadebiutował w warszawskim Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w 1898 roku. W kolejnych latach wielokrotnie wystawiał swoje prace w Warszawie, w tym w TZSP w latach 1910, 1911 i 1926, a także w Salonie Aleksandra Krywulta. W latach 1904–1910 prowadził prywatną szkołę malarstwa w Warszawie, gdzie uczył m.in. Romana Kramsztyka.
Udział w berlińskim życiu artystycznym
Herstein aktywnie uczestniczył w życiu politycznym Warszawy. Po rewolucji 1905 roku, prześladowany przez carską policję, wyjechał do Berlina, gdzie na wniosek Maksa Liebermanna został członkiem Berliner Sezession. Był zaangażowany w berlińską grupę artystyczną „Sezession” oraz honorowym członkiem Towarzystwa Opieki Polskiej, biorąc czynny udział w życiu kolonii polskiej w Berlinie. W jego pracowni ponownie znalazł się Roman Kramsztyk. Herstein wystawiał z Berliner Secession w Berlinie, Monachium i Stuttgarcie w latach 1913, 1914 i 1917, a także tworzył prace do teczek graficznych wydawanych przez to ugrupowanie. Był także członkiem Stowarzyszenia Artystów Niemieckich, pozostając w kręgu Maxa Liebermana, Lovisa Corintha i Lessera Ury’ego. Artyści ci byli reprezentantami niemieckiego postimpresjonizmu, który, według Jerzego Malinowskiego, zawierał elementy ekspresjonizmu.
Dojrzałość artystyczna
Emil Pottner, przyjaciel Hersteina, określił jego styl malarski jako „(…) pointylizm nanoszony na grubość pięści”. W 1914 roku Lovis Corinth namalował podwójny portret Hersteina i Pottnera. Herstein tworzył portrety, akty, kompozycje figuralne, a także obrazy przedstawiające zwierzęta i krajobrazy. Jego styl był pod wpływem impresjonizmu oraz puentylizmu, z zastosowaniem techniki impasto. W latach 1915–1917 w teczkach z serii „Krieg und Kunst” (Wojna i sztuka), wydawanych przez Berlińską Secesję, ukazały się jego litografie takie jak „Der Reiter” (Jeździec), „Schicksal” (Przeznaczenie), „Der Brandstifter” (Podpalacz) i „Obdachlose” (Bezdomni), w których widoczny jest wpływ malarstwa Corintha i Willy’ego Jaeckla. W 1914 roku wykonał także akwaforty przedstawiające zwierzęta. Jego obrazy olejne, malowane w technice impasto, charakteryzowały się grubą, zróżnicowaną fakturą. W 1915 roku zaprezentował na wystawie Berlińskiej Secesji obraz „Krajobraz nad jeziorem”, który w 1971 roku został zakupiony do zbiorów Starej Galerii Narodowej w Berlinie. W katalogu wystawy opisano go jako dzieło, które kompozycyjnie i kolorystycznie przypomina późne prace Claude’a Moneta. Twórczość Hersteina koncentrowała się na atmosferze krajobrazu oraz odbiciach w wodzie, nawiązując do francuskiego impresjonizmu, jednak jego metoda nakładania koloru była znacznie bardziej plastyczna. Szkicowość była wzmocniona przez kolory nakładane szpachlą, a część płótna pozostawała widoczna.
Wystawy i muzea
Herstein brał udział w wielu wystawach zbiorowych, w tym w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych, gdzie zadebiutował w 1898 roku, a następnie wystawiał w latach 1910, 1911 i 1926. Uczestniczył również w wystawach organizowanych przez galerie w Dreźnie, Düsseldorfie, Berlinie, Monachium i Stuttgarcie. Na wystawie w Berlinie w 1910 roku jego prace były prezentowane obok dzieł Olgi Boznańskiej, reprezentując szkołę monachijską.
Obrazy Hersteina znajdują się w takich instytucjach jak Biblioteka Narodowa w Warszawie, Muzeum Sztuki w Łodzi, Stara Galeria Narodowa w Berlinie, Muzeum Żydowskie w Berlinie, Museum of Modern Art oraz Brooklyn Museum w Nowym Jorku, a także w Los Angeles County Museum of Art (LACMA) w Los Angeles. Jego najbardziej znany obraz „Krajobraz nad jeziorem” jest przechowywany w Starej Galerii Państwowego Muzeum w Berlinie. Nazwisko Hersteina pojawia się również w renomowanych europejskich leksykonach artystycznych, takich jak francuski Benezit czy niemiecki Thieme-Becker.
Przypisy
Linki zewnętrzne
4 prace artysty z zasobów Biblioteki Narodowej w Warszawie, polona.pl
„Pejzaż z wieśniaczkami”, Muzeum Sztuki w Łodzi