Adler von Lübeck

Adler von Lübeck (Orzeł z Lubeki), znany również jako der Große Adler lub Lübscher Adler, to galeon z XVI wieku, który był własnością hanzeatyckiego miasta Lubeka. W chwili swojej budowy, był to największy statek w Europie (a prawdopodobnie również na świecie), osiągający długość całkowitą 78,30 m, posiadający trzy pokłady działowe oraz wyporność w przedziale 2000-3000 ton.

Historia

Adler von Lübeck został zbudowany w czasie wojny północnej (1563-1570), podczas której Hanza, na czele z Lubeką w sojuszu z Danią, prowadziła działania wojenne przeciwko Szwecji na wodach Bałtyku i Morza Północnego.

Stępka została położona w 1565 roku pod nadzorem szkutnika Sylvestra Francke, a dwa lata później statek był gotowy do służby. Choć klasyfikowany jako galeon, miał wiele cech wspólnych z wcześniejszymi karakami, w tym wysokie nadbudówki (dziobową i rufową) oraz pękaty kadłub. Dokładny wygląd okrętu oraz jego wymiary zostały udokumentowane przez XVII-wiecznego kronikarza Lubeki Petera van der Horst’a, natomiast uzbrojenie statku zostało szczegółowo opisane w XVI-wiecznej książce Hansa Frese, dotyczącej ówczesnej artylerii.

Głównym celem budowy okrętu była eskorta konwojów statków handlowych Hanzę, jednak nigdy nie został on wykorzystany w działaniach wojennych, ponieważ w momencie jego ukończenia Hanza rozpoczęła negocjacje pokojowe ze Szwecją. W 1569 roku Adler von Lübeck stał się okrętem flagowym Lubeki, pod dowództwem przyszłego burmistrza tego miasta, Johanna Brokesa. Po podpisaniu pokoju w Szczecinie w 1570 roku, utrzymanie tak dużego i kosztownego okrętu wojennego stało się nieopłacalne, nawet dla bogatej Hanzą, jaką była XVI-wieczna Lubeka. W wyniku tego Adler von Lübeck został przebudowany na frachtowiec, który miał zajmować się handlem solą z państwami Półwyspu Iberyjskiego.

Statek miał dużą ładowność wynoszącą 1250 ton, jednak jego rozmiar okazał się bardziej obciążeniem niż atutem. Adler von Lübeck był kosztowny w eksploatacji, a jego znaczne zanurzenie utrudniało zarówno załadunek, jak i rozładunek towarów w portach XVI wieku. Dodatkowo, kadłub statku zaczął przeciekać. Po ocenie szkód zdecydowano, że lepiej będzie wycofać go ze służby i sprzedać. Ostatecznie miało to miejsce po zawinięciu do Lizbony w 1581 roku, gdzie Adler von Lübeck został rozebrany.

Uwagi

Bibliografia

Peter Kirsch, Die Galeonen. Große Segelschiffe um 1600, Bernard & Graefe Verlag, Koblenz 1988
Frank Howard, Segel-Kriegsschiffe 1400-1860, Bernard & Graefe Verlag, München 1989