Adlerwerke (wcześniej znane jako H. Kleyer AG) były jednym z czołowych producentów samochodów w Niemczech, obok takich marek jak Mercedes, Opel i Horch.
Historia
Zakład został założony w 1880 roku we Frankfurcie nad Menem przez Heinricha Ludwiga Kleyera jako Heinrich Kleyer GmbH. Początkowo produkowano tam rowery oraz maszyny do pisania, a w 1900 roku stworzono pierwszy samochód. Był to pojazd osobowy z nadwoziem typu vis-à-vis, napędzany jednocylindrowym silnikiem o mocy 2,6 kW (3,5 KM) od francuskiej firmy De Dion Bouton, który przekazywał moc na tylne koła za pośrednictwem wału napędowego. Silniki francuskie były stosowane do 1903 roku, po czym w 1904 roku zaczęto używać silników własnej konstrukcji, opracowanych przez inż. Edmunda Rumplera.
W 1906 roku zakład zmienił nazwę i rozpoczął produkcję popularnych, małych samochodów Adler Kleinwagen 4/8 PS, napędzanych widlastymi, dwucylindrowymi silnikami o mocy 5,9 kW (8 KM). W następnym roku w ofercie znalazły się również samochody osobowe z silnikiem o mocy 36,8 kW (50 KM), w tym specjalny model dla cesarza Wilhelma II.
W 1908 roku rozpoczęto produkcję samochodów dostawczych, wykorzystując podwozia pojazdów osobowych.
Samochody marki Adler były także montowane w Austrii, gdzie w 1912 roku powstała montownia Österreichische Adler-Werke. W Anglii firma Morgan produkowała nadwozia do podwozi Adlera importowanych z Niemiec.
W latach dwudziestych XX wieku Adlerwerke wytwarzały różnorodne modele samochodów osobowych wyposażonych w silniki rzędowe cztero- i sześciocylindrowe, a pod koniec tego okresu nawet ośmiocylindrowe silniki – modele 15/80 Standard 8 produkowano w latach 1928-1934.
Zakłady Adlerwerke, razem z DKW i Stoewer, były pionierami w budowie samochodów osobowych z przednim napędem. W 1932 roku rozpoczęto produkcję modelu Adler Trumpf, zaprojektowanego przez inż. Hansa Gustava Röhra. Model Junior, produkowany w latach 1934–1941, zdobył dużą popularność wśród pojazdów marki Adler.
Wielkim sukcesem konstrukcyjnym było wprowadzenie modelu Adler 2,5 Liter (typ 10), charakteryzującego się aerodynamicznym nadwoziem. Samochód ten był produkowany w latach 1937–1940. Sportowa wersja Adler 2,5 L z silnikiem sześciocylindrowym o mocy 58,8 kW (80 KM) nosiła nazwę Autobahn-Adler i została zaprojektowana do jazdy z prędkością maksymalną 150 km/h.
W latach 30. XX wieku Adlerwerke wzięły udział w tworzeniu dwóch wojskowych pojazdów transportowych, oznaczonych jako Kfz.13 (Maschinengewehrkraftwagen) oraz Kfz 14 (Funkkraftwagen). Pojazdy te były zbudowane z części samochodu osobowego Adler Standard 6. Transportery te używane były głównie do szkolenia w jednostkach kawalerii, chociaż w latach 1939–1940 były już przestarzałe, brały udział w kampaniach w Polsce i Francji. Samochody Kfz.13 znajdowały się w sekcjach samochodów pancernych przydzielanych do dywizji piechoty, a łącznie wyprodukowano 174 takich pojazdów.
Kfz 14 był nieuzbrojonym samochodem radiowym, wyposażonym w radiostację średniej mocy oraz antenę poręczową. Ta wersja była identyczna jak Kfz.13, z tą różnicą, że liczba członków załogi wzrosła do 3 (kierowca, dowódca i radiotelegrafista). Wyprodukowano 40 takich pojazdów.
Produkcja samochodów przez Adlerwerke zakończyła się w 1940 roku, chociaż w 1941 roku powstały jeszcze pojedyncze sztuki. Łącznie wyprodukowano 212 624 osobowych samochodów marki Adler. Fabryka kontynuowała produkcję motocykli, skuterów i rowerów aż do 1957 roku. W 1975 roku zakład został wykupiony przez grupę Volkswagen.
Zestawienie modeli samochodów osobowych
Galeria
Kompleks biurowy Adlerwerke
Obecnie istniejące zabytkowe budynki byłych Zakładów Adlera przy Kleyerstraße we Frankfurcie, po remoncie i dobudowie kilku nowych obiektów w latach 90. XX wieku, tworzą kompleks biurowy „Adlerwerke”. Aktualnie budynki te są wynajmowane głównie przez spółki koncernu Deutsche Bahn. W kompleksie znajdują się m.in. siedziby DB Systel, DB Fahrzeuginstandhaltung, DB Gastronomie oraz kolejowy związek zawodowy Transnet.