Adina Irena Blady-Szwajger
Adina Irena Blady-Szwajger, znana również jako Szwajgier, a po mężu Świdowska (ur. 21 marca 1917 w Warszawie, zm. 19 lutego 1993 w Łodzi) była polską lekarką pediatrą pochodzenia żydowskiego oraz autorką wspomnień dotyczących Szpitala Dziecięcego im. Bersonów i Baumanów w warszawskim getcie.
Życiorys
Urodziła się w Warszawie, w kamienicy przy ul. Świętojerskiej 30. Uczyła się w żydowskim gimnazjum dla dziewcząt „Jehudyja” z polskim językiem wykładowym. Po ukończeniu matury w 1934 roku rozpoczęła studia medyczne na Uniwersytecie Warszawskim. W lipcu 1939 roku wyszła za mąż za Stefana Szpigielmana, studenta prawa, który zginął w 1943 roku. Na początku 1940 roku miała ukończyć studia, jednak wybuch II wojny światowej pokrzyżował te plany. W październiku 1939 roku wyruszyła na wschód, a do grudnia przebywała we Lwowie, skąd następnie wróciła do Warszawy.
11 marca 1940 roku rozpoczęła pracę jako pediatra w Szpitalu Dziecięcym Bersohnów i Baumanów. Jesienią 1941 roku została przeniesiona do filii szpitala na Lesznie. Przeżyła pierwsze dwie akcje wysiedleńcze, ukrywając się. 25 stycznia 1943 roku przeszła na „aryjską” stronę, gdzie została łączniczką Żydowskiej Organizacji Bojowej oraz kurierką poleconą przez Marka Edelmana. Organizowała m.in. pomoc w ucieczkach z getta (w tym swojego męża, Stefana), załatwiała dokumenty, poszukiwała mieszkań, przenosiła broń, roznosiła pieniądze i zbierała informacje o obozach pracy dla Komitetu Koordynacyjnego. Pod koniec kwietnia 1943 roku udało jej się zdobyć fałszywe dokumenty na nazwisko Irena Meremińska. Od tego momentu mieszkała z Marią Sawicką przy ul. Dzielnej, a później przy ul. Miodowej 24. Latem 1943 i 1944 roku czasowo mieszkała również w Międzylesiu.
Na przełomie 1943 i 1944 roku pracowała w świetlicy Rady Głównej Opiekuńczej w klasztorze salezjanów na Powiślu. W czasie powstania warszawskiego pracowała w szpitalu przy ul. Miodowej, a następnie przy ul. Mokotowskiej. 11 października 1944 roku ewakuowała się z Warszawy, konwojując grupę rannych do Milanówka. Po wojnie mieszkała w Grodzisku Mazowieckim aż do wyzwolenia.
25 stycznia 1945 roku rozpoczęła pracę w Centralnym Komitecie Żydów Polskich jako referent ds. dziecięcych oraz pediatra. W zawodzie pracowała do momentu przejścia na emeryturę. Zmarła w Łodzi i została pochowana w alei głównej cmentarza żydowskiego przy ulicy Okopowej w Warszawie (kwatera 12, rząd 2).
Życie prywatne
Adina miała dwie córki. Hanna Zerbe (ur. 1945) pracowała w służbie zdrowia, natomiast Alina Świdowska (ur. 1953) jest aktorką.
Przypisy
Bibliografia
- Adina Blady-Szwajger: I więcej nic nie pamiętam, Warszawa 1994, ISBN 0-679-40034-6.
- Adina Blady-Szwajger: Szpital w getcie, Łódź 1987: Solidarność Walcząca.
- BasiaB. Temkin-Bermanowa, Dziennik z podziemia, AnkaA. Grupińska (oprac.), PawełP. Szapiro (oprac.), Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny, 2000, ISBN 83-7163-289-4, OCLC 170000553. Brak numerów stron w książce.
- AnkaA. Grupińska, Po kole. Rozmowy z żydowskimi żołnierzami, Warszawa: Alfa, 1991, ISBN 83-7001-475-5, OCLC 834084330. Brak numerów stron w książce.