Adem Jashari

Adem Shaban Jashari, znany również jako Fazlli Jashari (ur. 28 listopada 1955 w Prekazie, zm. 7 marca 1998 tamże) – albański działacz narodowy pochodzący z Kosowa, jeden z komendantów UÇK.

Życiorys

Był synem nauczyciela o imieniu Shaban. Ukończył technikum mechaniczne w Mitrovicy. Od początku lat 90. Adem, wraz z braćmi, należał do pionierów albańskiego ruchu oporu przeciwko policji serbskiej. Prawdopodobnie był jednym z założycieli Armii Wyzwolenia Kosowa (UÇK). Po serii ataków na serbskie posterunki, które miały miejsce w regionie Drenicy, 30 grudnia 1991 roku doszło do pierwszego ataku serbskich sił bezpieczeństwa na dom rodziny Jashari w Prekazie, który służył jako punkt zborny dla wczesnych dowódców UÇK. Napastnicy zostali ostrzelani i w rezultacie musieli się wycofać. W 1993 roku Adem znalazł się w Albanie, gdzie został aresztowany, a następnie szybko uwolniony. Prawdopodobnie był jednym z pierwszych bojowników UÇK, którzy przeszli szkolenie w tym kraju w 1993 roku.

W 1997 roku zamieszki w Albanie oraz grabież lokalnych magazynów wojskowych umożliwiły dozbrojenie albańskich oddziałów w rejonie Drenicy. Lokalne dowództwo UÇK ogłosiło ten obszar jako wolny od obecności Serbów. W tym samym roku sąd w Serbii skazał Jashariego zaocznie na 20 lat więzienia za działalność terrorystyczną oraz zabójstwo policjanta serbskiego. Pierwsza próba aresztowania Jashariego przez policję w styczniu 1998 roku zakończyła się niepowodzeniem. Na początku marca 1998 roku siły serbskie ponownie zaatakowały dom, w którym, według Belgradu, ukrywali się albańscy terroryści. W trakcie trzydniowych walk zginęło 58 członków rodziny Jashari, w tym Adem oraz jego starszy brat. Z relacji Besarty Jashari wynika, że Adem przebywał w osobnym pokoju i zginął na początku starć. W wyniku walk zginął także 13-letni Kushtrim, syn Adema. Jedyną ocalałą osobą była Besarta Jashari, 10-letnia córka Hamëza Jashariego. Oględziny ciała Adema ujawniły, że zginął od strzału w szyję, a kierunek rany wskazywał na samobójstwo.

Albańczycy pragnęli, aby ofiary z Prekazu poddano autopsji w obecności międzynarodowych ekspertów, jednak władze serbskie nie zgodziły się na to, domagając się szybkie odebrania zwłok. W wyniku braku porozumienia, 10 marca jednostka policji przeprowadziła zbiorowy pochówek ciał w pobliżu Donji Prekaz. Następnego dnia krewni zmarłych ekshumowali ciała i ponownie je pochowali, zgodnie z tradycją islamską. Żadne z ciał nie miało śladów autopsji. Ciała zostały pochowane na cmentarzu w pobliżu domu, w którym zginęli.

Pamięć

Zachowany dom rodziny Jashari, zniszczony podczas walk w 1998 roku, stał się dla Albańczyków muzeum oraz miejscem narodowych pielgrzymek. Rocznica śmierci Jashariego obchodzona jest co roku w Kosowie, z udziałem przedstawicieli władz państwowych. Po ogłoszeniu niepodległości w lutym 2008 roku, jednym z najpopularniejszych gadżetów w Kosowie stała się koszulka z wizerunkiem Jashariego i napisem Bac, u krye (Wujku, zrobione).

W 2008 roku władze Kosowa pośmiertnie uhonorowały go tytułem Bohatera Kosowa. Jego imię nosi Port lotniczy w Prisztinie, Narodowy Teatr Kosowa oraz stadion w Mitrowicy, a także ulice w Prisztinie, Prizrenie, Peji, Gnjilane, Vučitrnie i plac w Tiranie. Od 2012 roku w Tiranie stoi pomnik Jashariego. Pamięci Jashariego poświęcony jest monodram Lebita Murtishiego Unë Adem Jashari. Dom rodziny Jashari stał się miejscem pielgrzymek; tzw. Jashari Memorial co roku odwiedzany jest przez setki Albańczyków.