Adelphopoiesis – Pobratymstwo w Kościele
Adelphopoiesis (z greckiego ἀδελφοποίησις, gdzie ἀδελφός oznacza „brat”, a ποίησις „tworzenie”, w języku rosyjskim bratotvorenije, w łacinie ordo ad fratres faciendum) to forma duchowego braterstwa lub duchowej adopcji. Jest to usankcjonowany zarówno prawnie, jak i obrzędowo związek pomiędzy osobami tej samej płci, uznawany w Kościele prawosławnym oraz Kościele katolickim.
Dowody na istnienie ceremonii pobratymstwa w historii Kościoła katolickiego sięgają XIV wieku, natomiast w Kościele prawosławnym można je odnaleźć do wczesnego XX wieku. Śluby pobratymstwa były obecne w polskich modlitewnikach do XVIII wieku, głównie w rejonach Sanoka i Żółkwi. W XIX-wiecznej powieści historycznej autorstwa Zygmunta Kaczkowskiego pt. Bracia ślubni opisano taki rytuał, który miał miejsce w kościele, gdzie dwóch młodych szlachciców zawarło związek około 1760 roku. Rytuał ten przypominał tradycyjny ślub kościelny, z elementami takimi jak wymiana obrączek przed kapłanem. W odniesieniu do terminu pobratymstwo, XIX-wieczna pisarka Narcyza Żmichowska wprowadziła nowy termin – posiestrzenie.
Historia adelphopoiesis nie jest do końca wyjaśniona. Była przedmiotem badań takich naukowców jak John Boswell oraz William N. Eskridge. Boswell przeanalizował 62 greckie i słowiańskie dokumenty dotyczące ceremonii braterstwa, które miały miejsce w zakonnych instytucjach Kościoła katolickiego i prawosławnego w okresie od V do XV wieku, głównie w Grecji oraz na Bałkanach. Na podstawie tych danych wysunął hipotezę, iż adelphopoiesis mogło mieć charakter homoseksualnego małżeństwa. Mimo że fakty przedstawione przez Boswella nie wzbudzają kontrowersji, ich interpretacja dotycząca natury tych związków nie do końca przekonuje wielu historyków i teologów.
Przypisy
Bibliografia
John Boswell: Chrześcijaństwo, tolerancja społeczna i homoseksualność: geje i lesbijki w Europie Zachodniej od początku ery chrześcijańskiej do XIV wieku. Jerzy Krzyszpień (tłum.). Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos, 2006. ISBN 83-88508-97-0. OCLC 749721711. Brak numerów stron w książce.