Adelheid Popp

Adelheid Popp (11 lutego 1869 w Inzersdorfie – 7 marca 1939 w Wiedniu) to austriacka polityk oraz działaczka na rzecz praw kobiet. Była ona założycielką proletariackiego ruchu kobiet w Austrii, a także deputowaną do Rady Narodowej z ramienia Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Austrii (1919–1933/34). Popp była pierwszą kobietą w historii Austrii, która wygłosiła przemówienie w parlamencie austriackim.

Życiorys

Urodziła się 11 lutego 1869 roku jako piętnaste dziecko w rodzinie tkaczy w Inzersdorfie. Spośród pięciorga rodzeństwa, które przeżyło, była najmłodsza. Po śmierci ojca, od szóstego roku życia zaczęła pracować, aby wspierać rodzinę. W latach 1876–1879 uczęszczała do szkoły podstawowej. W wieku 10 lat przeniosła się z matką do Wiednia.

Od 1883 roku była zatrudniona w fabryce wyrobów z brązu, a później w fabryce korka. W tym okresie zaczęła interesować się polityką i zaangażowała się w promowanie idei socjaldemokratycznych. W 1889 roku dołączyła do wiedeńskiego towarzystwa na rzecz edukacji pracownic. Szybko zyskała uznanie wśród działaczy takich jak Fryderyk Engels (1820–1895), August Bebel (1840–1913), Jakob Reumann (1853–1925) i Victor Adler (1852–1918). Żona Adlera, Emma Adler (1858–1935), będąca dziennikarką, uczyła ją języka niemieckiego oraz ortografii, wywierając znaczący wpływ na jej rozwój. Popp wygłaszała mowy na zebraniach robotników w całej monarchii, zdobywając popularność jako agitator.

W latach 1893–1934 zajmowała się także pisarstwem; w 1892 roku objęła redakcję pisma „Arbeiterinnen-Zeitung”. W 1893 roku była jedną z założycielek klubu dyskusyjnego „Libertas”, któremu przewodniczyła. W tym samym roku weszła w skład zarządu stowarzyszenia edukacyjnego wiedeńskiej dzielnicy Meidling, a później zarządzała pracowniczym stowarzyszeniem edukacyjnym w dzielnicy Rudolfsheim. W 1894 roku poślubiła austriackiego socjaldemokratę Juliusa Poppa, z którym miała dwóch synów. Współorganizowała pierwsze spotkania socjaldemokratek. W 1898 roku została przewodniczącą socjaldemokratycznego Komitetu Kobiet Rzeszy, a w 1904 roku weszła do zarządu Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Austrii.

Była aktywna w walce o prawa kobiet, w tym o prawo do tworzenia partii politycznych oraz o prawo wyborcze. Te prawa zostały przyznane kobietom po utworzeniu Republiki Niemieckiej Austrii w 1918 roku. W latach 1918–1923 zasiadała w radzie miejskiej Wiednia. Działała na rzecz odnowienia po I wojnie światowej Międzynarodówki Kobiet. W latach 1923–1934 reprezentowała ruch kobiet w Międzynarodówce Socjalistycznej.

W 1919 roku została wybrana do Rady Narodowej, gdzie pełniła swoją funkcję do 1933/34. 3 kwietnia 1919 roku jako pierwsza kobieta w historii Austrii wygłosiła przemówienie w austriackim parlamencie. W Rady Narodowej pracowała nad ustawodawstwem dotyczącym prawa rodzinnego i karnego. Zdołała poprawić warunki pracy służących oraz podjęła starania o złagodzenie przepisów dotyczących aborcji.

W latach 30. XX wieku przeszła operację guza, co uniemożliwiło jej emigrację.

Zmarła 7 marca 1939 roku w Wiedniu.

Publikacje

Lista publikacji według Österreichisches Biographisches Lexikon:

Die Arbeiterin im Kampf um’s Dasein, 1895
Die Jugendgeschichte einer Arbeiterin, von ihr selbst erzählt. Mit einführenden Worten von August Bebel, 1909
Schutz der Mutter und dem Kinde, 1910
Mädchenbuch, 1911
Haussklavinnen, 1912
Gedenkbuch. 20 Jahre österreichische Arbeiterinnenbewegung., 1912
Erinnerungen. Aus meinen Kindheits- u. Mädchenjahren. Aus der Agitation und anderes., 1915
Frau, Arbeiterin, Sozialdemokratie, 1916
Der Weg zur Höhe: die sozialdemokratische Frauenbewegung Österreichs. Ihr Aufbau, ihre Entwicklung und ihr Aufstieg., 1929

Upamiętnienie

W 1949 roku jej imieniem nazwano jeden z bloków mieszkalnych w Wiedniu – Adelheid-Popp-Hof.

Przypisy

Bibliografia

Gabriella Hauch: Popp, Adelheid. W: Neue Deutsche Biographie [Online-Version]. T. 20. 2001, s. 622 f.. (niem.).
Regina Köpl: Adelheid Popp. W: Francisca de Haan, Krasimira Daskalova, Anna Loutfi: Biographical Dictionary of Women’s Movements and Feminisms in Central, Eastern, and South Eastern Europe: 19th and 20th Centuries. Central European University Press, 2006, s. 447–449. ISBN 978-963-7326-39-4. [dostęp 2020-03-07]. (ang.).
M. Martiny: Popp, Adelheid; geb. Dwořak (1869–1939), Politikerin. W: Österreichisches Biographisches Lexikon 1815–1950. T. 8. Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, s. 200f.. [dostęp 2020-03-07]. (niem.).