Adelajda (zm. 27 stycznia 1062) – królewna z Węgier oraz księżna czeska, reprezentująca dynastię Arpadów, była córką króla Andrzeja I. Od 1056 roku była żoną Wratysława II, księcia Czech.
Pochodzenie i data urodzenia
Adelajda była dzieckiem Andrzeja I, który rządził Węgrami od 1046 roku. Niestety, w dostępnych źródłach nie ma informacji na temat jej daty urodzenia; większość historyków uznaje, że przyszła na świat około 1040 roku.
W kwestii tożsamości jej matki istnieją różnice w interpretacjach. Starsze publikacje głosiły, że matką Adelajdy była Anastazja, ryska księżniczka, żona Andrzeja I. Pojawiła się jednak teoria sugerująca, że Anastazja była drugą żoną króla, a Adelajda mogła pochodzić z jego pierwszego, nieznanego małżeństwa. Zwolennicy tej hipotezy argumentują, że Jarosław Mądry nie mógłby wydać córki za wygnanego władcę węgierskiego, który nie miałby szans na odzyskanie tronu. Realna możliwość zdobycia korony przez Andrzeja I pojawiła się dopiero około 1045 roku, co wykluczałoby Anastazję jako matkę Adelajdy, skoro ta urodziła się około pięć lat wcześniej.
Małżeństwo i potomstwo
W 1056 roku w Czechach rozpoczęła się wojna domowa: książę Spitygniew II wypędził swojego młodszego brata, księcia morawskiego Wratysława. Wratysław uciekł na dwór Andrzeja I, zostawiając swoją ciężarną żonę w Ołomuńcu. Spitygniew II umieścił bratową pod nadzorem komesa Mścisza w grodzie Lštně. Po miesiącu złego traktowania, na prośbę praskiego biskupa Sewera, Spitygniew zdecydował się odesłać bratową do męża; niestety, po drodze zmarła w wyniku poronienia.
W takiej sytuacji, jeszcze w 1056 roku, Andrzej I postanowił wzmocnić sojusz z Wratysławem, wydając mu za żonę swoją córkę Adelajdę. Przerażony tym małżeństwem Spitygniew II przywołał swojego brata z wygnania i oddał mu część morawskich grodów.
W 1061 roku, po śmierci Spitygniewa II, tron czeski został przekazany Wratysławowi, a Adelajda uzyskała tytuł księżnej czeskiej.
Z małżeństwa Adelajdy i Wratysława II pochodziły następujące dzieci:
- Brzetysław II, zm. 22 grudnia 1100, książę Czech,
- Wratysław, zm. 19 listopada 1061,
- Judyta, ur. 1056–1060, zm. 25 grudnia 1085 lub 1086, od około 1080 roku żona Władysława I Hermana,
- Ludmiła, zm. po 1100.
Przypisy
Bibliografia
Dworzaczek W., Genealogia, Warszawa 1959, tablica 81 i 84.
Jasiński K., Filiacja Adelajdy, żony księcia czeskiego Wratysława II, (w:) Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego 1, 1993, s. 3-11.
Kosmasa, Kronika Czechów, przetłumaczyła, wstęp i komentarze M. Wojciechowska, Warszawa 1968, s. 239-241, 247.