Adelajda Sabaudzka
Adelajda Sabaudzka (fr. Alix), znana również jako Alicja (fr. Alice), Agnieszka (fr. Agnès), Alicja (fr. Alicia), Aélis (fr. Aélis) lub Adelajda (fr. Adélaïde), była księżniczką z dynastii Sabaudzkiej i narzeczoną Jana bez Ziemi, jednak zmarła zbyt wcześnie, aby wstąpić w związek małżeński.
Pochodzenie i urodzenie
Adelajda była córką Humberta III Sabaudzkiego oraz jego trzeciej żony, Klementyny Zähringen. Data jej urodzenia jest niepewna; według najnowszych badań przypisuje się ją do roku 1166. Jednakże, data śmierci jej matki jest kontrowersyjna (1163, 1167 lub 1173), co sprawia, że trudno określić, w której kolejności Adelajda była wśród dzieci tej pary: mogła być najstarsza, druga po Sofii, lub nawet jedynym dzieckiem. Klaudiusz Blanchard wskazuje, że Klementyna Zähringen zmarła w 1163 roku, co sugerowałoby, że Adelajda mogła urodzić się wcześniej.
Zaręczyny z Janem bez Ziemi
W każdym razie, w 1173 roku, gdy miała od ośmiu do nieco ponad jedenastu lat, została obiecana Janowi bez Ziemi, synowi króla Anglii, w umowie podpisanej w Clermont-Ferrand. Traktat, który zawarł w szczególności arcybiskup Piotr Tarentaise, ustalał, że hrabstwo Sabaudii oraz 5000 marek będą stanowiły posag Adelajdy. W tym czasie Humbert III, mimo trzech małżeństw, nie miał żadnego spadkobiercy, który mógłby zgodnie z prawem salickim zostać jego następcą. Umowa określała również, że w przypadku śmierci Adelajdy, jej młodsza siostra miałaby wyjść za Jana, przy zachowaniu pozostałych postanowień. Sojusz ten z Anglią miał na celu przeciwdziałanie ekspansywnym ambicjom króla Francji, Ludwika VII.
Umowa ta dowodzi, że Adelajda była starszą z dwóch córek. Wydaje się, że dwoje dzieci (Jan bez Ziemi był w tym samym wieku, urodził się w 1166 roku) spotkało się w zamku Montmayeur, który był wymieniony w umowie jako część posagu Adelajdy.
Śmierć
Dwa wydarzenia sprawiły, że planowane małżeństwo Sabaudii z Królestwem Anglii nie doszło do skutku: pierwszym była śmierć Adelajdy w dzieciństwie, w 1173 roku. Ta informacja nie jest jednak potwierdzona; Klaudiusz Blanchard, powołując się na pismo Luigi Cibrario, sugeruje, że Adelajda wyszła za mąż za Humberta z Genewy i żyła jeszcze w 1256 roku. Biorąc pod uwagę wyjątkowość tego źródła, mało prawdopodobne wydaje się, aby Adelajda miała zawrzeć małżeństwo w tak późnym wieku, zwłaszcza z mężczyzną, który był o trzydzieści lat młodszy, ponieważ Humbert z Genewy urodził się w 1195 roku. Dodatkowo, różne warianty imienia księżniczki zwiększają ryzyko pomyłek.
Drugim wydarzeniem była śmierć matki, która miała prawdopodobnie miejsce w tym samym okresie. Klaudiusz Blanchard twierdzi, że strata ta skłoniła hrabiego Humberta do ucieczki od świata i wstąpienia do zakonu w opactwie Hautecombe, gdzie pochowano jego żonę. Dopiero namowy jego poddanych zmusiły go do ponownego ożenku z Beatrice z Wiednia, która urodziła mu dziedzica, przyszłego Tomasza I Sabaudzkiego.
W rezultacie rodzina królewska Anglii zrezygnowała z planowanego małżeństwa, a Jan ostatecznie poślubił Izabelę z Gloucester.
Rodowód
Bibliografia
Claudius Blanchard: Histoire de l’abbaye d’Hautecombe en Savoie – avec pièces justificatives inédites. Chambéry: F. Puthod, 1874, s. 744. [dostęp 2013-03-15]. (fr.).
Georges Chapier: Châteaux Savoyards. Faucigny, Chablais, Tarentaise, Maurienne, Savoie propre, Genevois: Éditions La Découvrance, 2005, s. 271-276, seria: L’amateur Averti. ISBN 978-2-8426-5326-2. (fr.).