Adelajda Heska
Adelajda Heska (urodzona około 1324, zmarła po 25 maja 1371) była żoną Kazimierza III Wielkiego, królową Polski. Była córką landgrafa Hesji, Henryka II Żelaznego oraz Elżbiety z dynastii Wettynów.
Życiorys
29 września 1341 roku w Poznaniu odbył się ślub siedemnastoletniej Adelajdy z królem Polski, Kazimierzem III Wielkim, który był od niej starszy o 14 lat. Tego samego dnia miała miejsce koronacja nowej królowej. Posag księżniczki heskiej wynosił jedynie 2 tysiące kóp groszy praskich, które król Kazimierz nigdy nie otrzymał. Jednakże Adelajda otrzymała znaczne wiano, w skład którego wchodziła ziemia sandomierska z zamkiem, a po ślubie klejnoty oraz inne kosztowności w bogatej oprawie. Wkrótce po zawarciu małżeństwa, związek zaczął się psuć z powodu zdrad Kazimierza oraz braku potomstwa (separacja od 1356 roku). Królowa osiedliła się na zamku w Żarnowcu nad Pilicą. Nieszczęśliwa Adelajda wykazała się niezwykłą cierpliwością. Mimo że była odpowiednio zaopatrywana w wszystko, czego potrzebowała, czuła się upokorzona i przez niemal piętnaście lat znosiła to bolesne poniżenie, obserwując, jak mężowi towarzyszą inne kobiety. Listownie oraz przez posłów usilnie prosiła swojego ojca, landgrafa heskiego Henryka – który wówczas jeszcze żył – aby uwolnił ją od hańby i zabrał do rodzinnego domu, aby nie musiała znosić wystawnego życia kochanek. Było powszechnie wiadomo, że jej mąż, król Kazimierz, mimo napomnień biskupów i doradców, nie zrezygnował z rozwiązłości, lecz jeszcze bardziej w nią brnął, co opisał Jan Długosz. Przypisuje się jej także fundację kościoła parafialnego w Żarnowcu. Papież Innocenty VI bezskutecznie nawoływał do pogodzenia się pary królewskiej. W obronie królowej stawał również biskup krakowski Jan Bodzanta, który był skłócony z Kazimierzem. We wrześniu 1356 roku Kazimierz poślubił bigamicznie Krystynę Rokiczanę. Adelajda wróciła do Hesji, ale mimo dużej odległości śledziła wydarzenia na dworze krakowskim. W 1365 roku Kazimierz ożenił się z Jadwigą żagańską. W świetle prawa kanonicznego Adelajda pozostawała jednak prawowitą żoną króla aż do swojej śmierci, która miała miejsce po 25 maja 1371 roku w Hesji.
Przodkowie
W kulturze
Królowa Adelajda Heska jest jedną z kluczowych postaci drugiego sezonu serialu Korona królów. Rolę władczyni zagrała Aleksandra Przesław.
Przypisy
Bibliografia
Kazimierz Jasiński: Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich. Poznań Wrocław: Wydawnictwo Historyczne, 2001, s. 168–172. ISBN 83-913563-5-3.
J. Śliwiński, Kazimierz Wielki. Kobiety a polityka, Olsztyn 1994, s. 46-61.
Jerzy Besala, w: Małżeństwa Królewskie. Piastowie. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona i MUZA SA, 2006, s. 293-303.
Zobacz też
- Jan Bodzanta
- Marcin Baryczka
Literatura uzupełniająca
Henryk Paszkiewicz, w: Polski Słownik Biograficzny. T. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1935, s. 28. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03484-0