Adelaide Ristori
Adelaide Ristori (ur. 29 stycznia 1822 w Cividale del Friuli, zm. 9 października 1906 w Turynie) była włoską aktorką.
Życiorys
Wywodziła się z rodziny aktorskiej, w której skład wchodzili m.in. Thommaso Ristori oraz Giacomo Ristori, aktorzy commedia dell’arte z XVII wieku. Już w wieku zaledwie 2 miesięcy zadebiutowała na scenie, występując w sztuce Girauda pt. „Nauczyciel w kłopotach”. W wieku 12 lat dołączyła do zespołu Meneghino Moncalva razem z rodzicami.
Od 1836 roku występowała w różnych grupach teatralnych. Kiedy miała 14 lat, zagrała główną rolę w tragedii „Francesca z Rimini” autorstwa Silvii Pellico. Jej nauczycielką była Carlotta Marchionni (1796–1861). W latach 1837–1840 występowała w Teatrze Compagna Reale Sarda, a następnie, w latach 1840–1847, grała w różnych trupach teatralnych. W 1847 roku wyszła za markiza Giuliano Capranica del Grillo. Po dwuletniej przerwie powróciła na scenę, gdzie zagrała w wielu znaczących rolach, takich jak tytułowa rola w „Adriannie Lecouvreur” autorstwa Scribe’a i Ernesta Legouvego, Antygona Sofoklesa, Fedra Jean Baptiste Racine, Maria Stuart (1855) Friedricha Schillera oraz Lady Makbeth w „Makbecie” Szekspira.
W latach 1855–1866 odbyła tournée po Europie oraz Ameryce Północnej, gdzie występowała również w Polsce w 1856 roku.
Po 30 latach kariery na scenie, zakończyła swoją działalność artystyczną w Thalia Theatre w Nowym Jorku.
W 1887 roku opublikowała w Turynie swoją autobiografię pt. „Ricordi e studi artistici”.
Bibliografia
Wielka Encyklopedia Powszechna PWN (1962–1969), tom 9, s. 849.
Encyklopedia Powszechna Orgelbranda (1862–1869, tom 22, s. 150).
Encyklopedia Powszechna Orgelbranda z Ilustracjami (1898–1904), tom 12, s. 612.