Adelaide Ironside, właściwie Adelaide Eliza Scott Ironside (ur. 17 listopada 1831 w Sydney, zm. 15 kwietnia 1867 w Rzymie) – była malarką, pisarką oraz poetką, a także pierwszą australijską artystką, która odbyła studia w Europie i pierwszym australijskim artystą, którego prace zostały zaprezentowane w Starym Świecie.
Wczesne życie
Adelaide Ironside przyszła na świat w Sydney, w dzielnicy St Leonards, jako córka Jamesa Ironside, agenta patentowego i księgowego, oraz Marthy Rebecy, z domu Redman. Jej ojciec był emigrantem ze Szkocji, natomiast matka i dziadek byli skazańcami, którzy zostali zesłani do Australii za fałszerstwa. W początkowym okresie życia uczyła się pod okiem matki i już od najmłodszych lat wykazywała talent literacki, zarówno w prozie, jak i poezji. Na jej poglądy miały wpływ związki z lokalnymi artystami i działaczami w Nowej Południowej Walii, w tym z Danielem Henrym Deniehy, artystą, prawnikiem i politykiem, który był jej pierwszą miłością. John Dunmore Lang, prezbiteriański pastor, miał największy wpływ na jej przekonania, wprowadzając ją w świat republikanizmu i zachęcając do publikowania patriotycznych utworów w prasie w Sydney. Uczyła się również języków obcych pod okiem luterańskiego pastora Matthiasa Goethego i pobierała lekcje rysunku u znanego australijskiego malarza Conrada Martnsa. W 1855 roku zaprojektowała patriotyczny sztandar dla Volunteer Corps of New South Wales.
Pierwsza wystawa w Europie
W 1855 roku po raz pierwszy prace Ironside zostały wystawione w Europie podczas międzynarodowych targów kulturalnych Exposition universelle w Paryżu, które trwały od 15 maja do 15 listopada, z udziałem 25 państw oraz ich kolonii. Była to pierwsza kolekcja australijskiego artysty zaprezentowana w Starym Świecie. W skład wystawy wchodziły rysunki ołówkiem, obrazy o tematyce religijnej, portrety oraz seria kwiatów Drawings of native wildflowers, za którą zdobyła wyróżnienie.
Wyjazd do Europy
Za namową Langa podjęła decyzję o studiowaniu malarstwa w Europie i pod koniec 1855 roku wyjechała do Londynu wraz z matką. Otrzymała od niego list polecający do Sir Jamesa Clarka, osobistego lekarza królowej Wiktorii, co ułatwiło jej nawiązanie kontaktów w Londynie i Rzymie. Dzięki Clarkowi poznała Johna Ruskin’a, pisarza i poetę, który okazał zainteresowanie jej twórczością i stał się jej nauczycielem oraz przyjacielem. W styczniu 1856 roku udała się do Rzymu, gdzie intensywnie pracowała na rzecz swojej kariery artystycznej, poświęcając na to do 18 godzin dziennie. Dzięki znajomości z Clarkiem poznała w Włoszech walijskiego rzeźbiarza Johna Gibsona oraz amerykańską rzeźbiarkę Harriet Hosmer, co otworzyło jej drzwi do włoskiej socjety i intensywnego życia przez następne jedenaście lat. W tym czasie odwiedził ją również William Charles Wentworth, australijski polityk i podróżnik, a także książę Walii Jerzy III, który zapłacił 500 funtów za jeden z jej obrazów.
W tym samym roku ukończyła swój pierwszy obraz olejny St Catherine of Alexandria as Patroness of Philosophy. W kolejnych latach stworzyła jeszcze trzy obrazy olejne: St Agnes (1860), The Pilgrim of Art, Crowned by the Genius of Art (1859-60) oraz The marriage at Cana of Galilee (1861). W The marriage ujawniła nie tylko swój niezwykły talent, ale również republikanizm, który zaszczepił jej Lang. Modelując głowy Chrystusa i oblubieńca, inspirowała się wizerunkiem Giuseppe Garibaldiego. Natomiast w The Pilgrim of Art namalowała siebie jako pielgrzyma, a swoją matkę, która towarzyszyła jej we Włoszech, jako geniusza.
W 1861 roku papież Pius IX przyjął ją na prywatnej audiencji, pozwalając jej studiować freski w klasztorze kamedułów w Perugii oraz kopiować dzieła z prywatnych zbiorów papieskich. To wydarzenie miało dla Ironside ogromne znaczenie, ponieważ jej ambicją było powrócić do Australii i namalować freski na murach publicznych budynków w Sydney, w tym w nowym Parliament House. W 1862 roku uzyskała dyplom na Accademia dei Quiriti w Rzymie. W tym samym roku odwiedziła Londyn, gdzie jej obrazy olejne zostały zaprezentowane na wystawie podczas International Exhibition. Zmęczenie wynikające z intensywnej pracy zmusiło ją do sześciomiesięcznego odpoczynku, podczas którego zwiedzała Szkocję.
Jej ostatni znany obraz Adoration of the Magi, znany również jako Manifestation of Christ to the Gentiles (1864), został wystawiony podczas Dublin International Exhibition w 1865 roku. W tym samym roku, podczas kolejnej wizyty w Londynie, zawiązała bliską przyjaźń z Johnem Ruskinem, z którym często korespondowała po powrocie do Włoch. Dwa lata przed swoją śmiercią nie mogła już malować z powodu choroby. Zmarła w 1867 roku w Rzymie, mając 35 lat, na gruźlicę.
Talent tej malarki był doceniany w Europie, jednak w jej ojczyźnie szybko został zapomniany. Trzy z jej obrazów: The Pilgrim of Art, Crowned by the Genius of Art, The marriage at Cana of Galilee oraz The Presentation of the Magi zostały wysłane do Australii i wypożyczone do galerii narodowej w Sydney, gdzie Francis Adams, dziennikarz i pisarz, odnalazł je w zapomnianym pomieszczeniu. Ostatecznie obrazy trafiły do jadalni St Paul’s College na Uniwersytecie w Sydney. The marriage at Cana of Galilee zostało wystawione w 1992 roku w Art Gallery of New South Wales.
Przypisy
Bibliografia
Ironside, Adelaide. W: Delia Gaze, Maja Mihajlovic, Leanda Shrimpton: Dictionary of Women Artists: Artists, J-Z. Routledge, 1997. ISBN 978-1884964213.
John Molony: The Native-born: The First White Australians. Melbourne: Melbourne University Publishing, 2000. ISBN 978-0522849035.
Flora Eldershaw: The Peaceful Army. North Geelong: Spinifex Press, 1988.