ADATS
ADATS (ang. Air Defense Anti Tank System) to wszechstronny system rakietowy stworzony przez międzynarodowe konsorcjum, w które wchodziły firmy z Szwajcarii, USA, Kanady i Włoch. W zależności od potrzeb, system ten może zwalczać zarówno cele powietrzne, jak i opancerzone. Był on częścią wyposażenia armii Kanady (wycofany w latach 2006/2007) oraz Tajlandii.
Historia
W celu stworzenia nowego, uniwersalnego systemu rakietowego, pod koniec lat 70. zawiązano międzynarodowe konsorcjum. Jego kluczowymi członami były firmy Oerlikon z Szwajcarii oraz Martin-Marietta z USA. Prace nad systemem były odpowiedzią na zapotrzebowanie zgłoszone przez US Army, które poszukiwało kompleksowego rozwiązania do ochrony wojsk lądowych przed zagrożeniami z powietrza oraz atakami sił pancernych. W armii amerykańskiej systemy ADATS miały zastąpić przestarzałe samobieżne systemy obrony przeciwlotniczej Chaparral i Vulcan.
Prace nad systemem rozpoczęły się w 1981 roku na poligonie w Nowym Meksyku. W trakcie testów udało się zestrzelić dwa przerobione na samoloty cele F-86 Sabre za pomocą nowych rakiet. Z powodzeniem przeprowadzono również strzelania do celów naziemnych, w tym do czołgów M47. Próby systemu trwały do 1984 roku, a decyzja o rozpoczęciu produkcji seryjnej miała zapaść w ciągu następnych lat.
Mimo pozytywnych wyników testów, z powodu końca zimnej wojny, zamówienie ze strony US Army zostało anulowane, a jedynymi użytkownikami systemu stały się armie Kanady i Tajlandii.
Opis systemu
System dowodzenia ADATS ma zdolność jednoczesnego koordynowania ognia przez sześć zestawów w czasie rzeczywistym. Obejmuje to analizę danych, rozpoznawanie oraz priorytetyzację celów oraz kontrolę ognia. Maksymalna liczba celów, które mogą być zwalczane przez współdziałające wyrzutnie, wynosi 48, a odległość między nimi może wynosić do 20 kilometrów. Każdy zestaw rakietowy może pełnić rolę pojazdu dowodzenia. Komunikacja między zestawami może odbywać się zarówno za pomocą kabli, jak i fal radiowych (dzięki ponad 2000 dostępnym częstotliwościom), co umożliwia pełną wymianę danych.
Pocisk systemu ADATS jest w stanie przechwytywać wszelkie cele powietrzne operujące na niskim pułapie. Jego zasięg wynosi 10 km, a sterowanie odbywa się poprzez podążanie za wiązką laserową. Pocisk osiąga prędkość Mach 3+ i wytrzymuje przeciążenia do 60g.
Detonacja głowicy o wadze 12 kg następuje za pomocą laserowego zapalnika zbliżeniowego, a jej zdolność penetracyjna podczas testów osiągała 900 mm jednorodnego pancerza.
Układy elektrooptyczne do śledzenia celów i kierowania ogniem systemu ADATS zostały opracowane przez firmę Lockheed Martin i są podobne do tych wykorzystywanych w śmigłowcu Apache. Uzupełnione są one systemami śledzenia w podczerwieni, laserem na dwutlenku węgla do sterowania pociskami oraz dalmierzem laserowym.
Pulsacyjny radar dopplerowski systemu ADATS, o zasięgu 25 km i maksymalnym pułapie 8600 m, zapewnia pełną autonomiczność każdemu zestawowi. Współpracujące systemy umożliwiają namierzanie celów także dla innych zestawów. Jednocześnie można śledzić do 20 obiektów, zarówno w ruchu, jak i w spoczynku. Czas od wstępnego wykrycia celu do odpalenia pocisku wynosi zaledwie 5 sekund. Po wykryciu celu, rozpoczyna się jego śledzenie przy użyciu radaru, podczerwieni oraz systemów telewizyjnych (w przypadku celów lądowych radar nie jest używany). Następnie następuje identyfikacja celu oraz decyzja o otwarciu ognia. Cel zostaje oświetlony laserowym promieniem sterującym, po czym następuje odpalenie pocisku. Po 2 sekundach system jest gotowy do odpalenia kolejnego pocisku.
System montowano na podwoziach transporterów opancerzonych M113A2 (Kanada) oraz na stacjonarnych platformach (Tajlandia). Prezentowano również wersje na wielu innych podwoziach, takich jak LAV I, LAV III, LAV-300, Mowag Shark, M3 Bradley, Leopard 1, M1 Abrams oraz FLVS, jednak żadne z tych rozwiązań nie weszło do służby.