Adara
Adara (Epsilon Canis Majoris, ε CMa) to druga najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Wielkiego Psa, znajdująca się w odległości około 405 lat świetlnych od Słońca.
Nazwa
Tradycyjna nazwa tej gwiazdy, Adara, pochodzi od arabskiego العذارى Al ʽAdhārā, co w tłumaczeniu oznacza „panny”. W przeszłości odnosiła się ona do starożytnego arabskiego asteryzmu, który obejmował również gwiazdy Wezen, Aludra oraz ο² CMa. Mimo że oznaczenie tej gwiazdy w systemie Bayera to Epsilon, jest ona drugą najjaśniejszą gwiazdą w gwiazdozbiorze Wielkiego Psa i znajduje się wśród 25 najjaśniejszych gwiazd nocnego nieba. Międzynarodowa Unia Astronomiczna oficjalnie uznała nazwę Adhara jako właściwą dla tej gwiazdy.
Ruch własny
W przeszłości, kilka milionów lat temu, Adara była znacznie bliżej Słońca, przez co jej jasność na nocnym niebie była znacznie większa. Około 4,7 miliona lat temu znajdowała się w odległości 34 lat świetlnych od Słońca, co czyniło ją najjaśniejszą gwiazdą na niebie z jasnością obserwowalną wynoszącą −3,99m. Od tego czasu żadna inna gwiazda nie osiągnęła takiej jasności, a w ciągu następnych pięciu milionów lat nie będzie tak jasna.
Właściwości fizyczne
Adara jest gwiazdą podwójną. Główny składnik to błękitny, jasny olbrzym klasy B, którego temperatura wynosi 21 900 K, co skutkuje znaczną emisją promieniowania w ultrafiolecie. Choć gwiazda ta emituje łącznie 22 300 razy więcej energii niż Słońce, to w zakresie widzialnym jej jasność jest jedynie 3500 razy większa od jasności Słońca. Jej masa wynosi od 11 do 12 mas Słońca, a według przewidywań zakończy swoje życie jako supernowa. Promień tej gwiazdy wynosi około 10,4 R☉.
Drugi składnik jest znacznie słabszy i ginie w blasku jaśniejszej gwiazdy. Oddalony jest o 7,9 sekundy kątowej (pomiar z 2008 roku) i posiada jasność obserwowaną równą 7,5m; w literaturze można spotkać różnice w ocenach jej jasności, niektóre źródła wskazują na mniejszą jasność wynoszącą 9,3m. Prawdopodobnie jest to gwiazda typu A lub F. W przestrzeni dzieli ją co najmniej 900 jednostek astronomicznych od olbrzyma, a obieg wokół wspólnego środka masy zajmuje co najmniej 7500 lat.
Zobacz też
- lista gwiazd w gwiazdozbiorze Wielkiego Psa
- lista najjaśniejszych gwiazd w poszczególnych gwiazdozbiorach