Adar (hebr. אדר) to szósty miesiąc w żydowskim kalendarzu świeckim i dwunasty w kalendarzu religijnym.
W kalendarzu gregoriańskim przypada na okres od lutego do marca. Miesiąc ten liczy 29 dni, a w latach przestępnych 30 dni. W latach przestępnych do kalendarza dodawany jest dodatkowy miesiąc adar II (adar szeni), który również ma 29 dni. Wszelkie święta przypadające na adar I (adar raszi) są przenoszone na adar szeni, z wyjątkiem jorcajt, czyli rocznicy śmierci. W miesiącu adar mają miejsce następujące wydarzenia religijne:
- 3 adar – rocznica poświęcenia Drugiej Świątyni
- 7 adar – tradycyjne rocznice śmierci i urodzin Mojżesza
- 9 adar – dzień uznawany za datę rozłamu między szkołą Hillela a szkołą Szammaja
- 13 adar – Post Estery, pierwotnie obchodzony jako dzień klęski Judy Machabeusza
- 14 adar – Purim
Zgodnie z Talmudem (traktat Taanit 29a), „z nadejściem adar przychodzi radość”. Istnieje również przysłowie (jid.): „אין חודש אדר, זאָגט די גמרא, מרבין בשׂימחה – פֿרייען זיך ייִדעלעך אויף וואָס די וועלט שטייט”, które można przetłumaczyć jako: „w miesiącu adar, jak mówi Gemara, Żydzi cieszą się z tego, co świat oferuje”.
Nazwa adar jest blisko związana z innym hebrajskim słowem, adir (אדיר), co oznacza siłę.
Według Sefer Jecira, miesiącowi adar patronuje:
Litera kof (כ) – oznacza małpę, symbolizującą śmiech i radość miesiąca adar. Litera ta odnosi się także do „ucha igielnego”.
Kabaliści kojarzą kof ze słowem kadosz („święty”). Osoba doświadczająca ogromnej radości – ściśle związanej z adar – jest w stanie wznieść się ponad wszystko przyziemne i dostrzegać świat z wyższej perspektywy.
Mazal (Zodiak) – dagim. Ryby to istoty z „ukrytego świata”, jakim postrzega się morskie otchłanie. Dusze Żydów porównywane są symbolicznie do ryb pływających w wodach Tory. Prawdziwa tożsamość i los Izraela pozostają w tym świecie niewidoczne. Objawienie święta Purim odzwierciedla prawdziwą tożsamość Izraela, będąc odbiciem objawienia Olam Haba, przyszłego świata. Cud purymowy postrzegany jest jako zapowiedź ostatecznego cudu – wskrzeszenia w przyszłym świecie.
Słowo dag – ryba, interpretowane jest jako reprezentacja tikkunu (naprawy) da’ag – troski. Z drugiej strony, ryba spożywana podczas Purim przekształca troskę w sercu człowieka w najwyższą radość z powodu zbawienia.
Plemię – Naftali. W Kabale odczytywane jest jako dwa oddzielne słowa: nofet li – „jest dla mnie słodyczą”. Purymowa micwa dotycząca upicia się czasami wyrażana jest w inny sposób: „podczas Purim każdy powinien stać się tak słodki, by nie odróżniał: «przeklęty niech będzie Haman» od «błogosławiony niech będzie Mordechai»”. Tak właśnie przejawia się radość w kontekście Naftalego – nofet li.
Zmysł – śmiech jako wyraz niepohamowanej radości.