Adaptacja Sensoryczna
Adaptacja sensoryczna, czyli zjawisko dostosowania wrażeń, to tymczasowa zmiana w czułości zmysłowego receptora lub narządu zmysłu, która ma charakter adaptacyjny. Wzrost intensywności bodźca prowadzi do obniżenia wrażliwości, a w przeciwnym przypadku – do jej wzrostu. Zmieniająca się wrażliwość z jednej strony zwiększa efektywność zmysłu, a z drugiej chroni go (w pewnym zakresie) przed uszkodzeniami.
Jeśli narząd zmysłu staje się bardziej wrażliwy, mówimy o sensytyzacji lub adaptacji dodatniej. Zjawisko to można łatwo zauważyć w sali kinowej – na początku seansu, po wejściu, trudno dostrzec szczegóły, jednak z upływem czasu następuje adaptacja dodatnia wzroku, co pozwala dostrzegać znacznie więcej detali otoczenia. W sytuacji nadmiernego oświetlenia, dochodzi do odruchowego przymykania powiek, zwężenia źrenicy oraz zmniejszenia czułości receptorów siatkówki. Przykładem adaptacji ujemnej, czyli desensytyzacji, jest przyzwyczajenie do zapachów. Nawet intensywne aromaty po pewnym czasie stają się niewyczuwalne, ale wystarczy niewielki ruch powietrza, aby zmysł ponownie się uaktywnił i zapach stał się odczuwalny.
Bibliografia
- Nina Baryłko-Pikielna: Zarys analizy sensorycznej żywności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, 1975, s. 28, 39–41, 97, 98, 111–116, 193, 422.
- Adam Zausznica: Nauka o barwie, rozdz. Adaptacja barwna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959, s. 226–227, 252–255.
- Maria Wykowska: Ergonomia; Systemy sensoryczne człowieka w: www.ergonomia.zut.edu.pl
- Tomasz Cecot: skrypt ISSUU Fizjologia zmysłów, s. 3, 7 i 20.
- Terry Hale: What Is Sensory Adaptation? na www.ehow.com