Adampol to kolonia znajdująca się w Polsce, w województwie lubelskim, w powiecie włodawskim, w gminie Wyryki.
W latach 1975–1998 miejscowość ta była częścią administracyjną województwa chełmskiego.
Na terenie Adampola znajduje się myśliwski pałac Zamoyskich, zaprojektowany przez Jana Witkiewicza Koszczyca, który został zbudowany w latach dwudziestych XX wieku. W dniach 27–30 września 1939 roku pałac służył jako kwatera generała dywizji Franciszka Kleeberga, dowódcy Grupy Operacyjnej „Polesie”. Obecnie w tym miejscu funkcjonuje Zakład Opieki Zdrowotnej Gruźlicy i Chorób Płuc.
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego są związani z parafią Najświętszego Serca Jezusowego, która mieści się we Włodawie.
Pałac Zamoyskich
Myśliwski pałac Zamoyskich został zbudowany z cegły (otynkowanej) w stylu eklektycznym w latach 1923–1928, zgodnie z wytycznymi pierwszego właściciela – Konstantego Zamoyskiego, wnuka Augusta. Projektantami byli architekci Zygmunt Dewuar oraz Jan Koszczyc Witkiewicz, a pałac był przeznaczony dla Jana i Natalii Zamoyskich.
Budowla, wraz z bocznymi skrzydłami i zabudowaniami gospodarczymi, tworzy układ wokół czterobocznego dziedzińca. Główny budynek, którego elewacja frontowa skierowana jest na południowy wschód, ma formę podłużnego prostokąta z półkolistą kolumnadą na osi fasady. Od wschodu przylega do niego boczne skrzydło w kształcie prostokąta, posiadające ryzalit na osi zarówno z przodu, jak i z tyłu. W północnej części pomiędzy bocznymi skrzydłami a budynkami gospodarczymi znajdują się wieżyczki o okrągłym planie.
Główny budynek wchodzi w skład kompleksu, jest parterowy, podpiwniczony i posiada użytkowe poddasze, a także wieże w północnych narożnikach. Korpus pokryty jest wysokim dachem dwuspadowym, z lukarnami i wieżami zwieńczonymi cebulastymi dachami. Od południowego zachodu do korpusu przylega parterowy korytarz z półkolistym ryzalitem od zewnątrz, nad którym rozciąga się trakt spacerowy. Zewnętrzne ściany pałacu są gładkie, osadzone na niskim cokole i zwieńczone gzymsem.
Fasada budynku ma jedną kondygnację i składa się z dwunastu osi. W centralnej części znajduje się półkolisty portyk z wysokimi, smukłymi kolumnami, na którym opiera się balkon. Okna są rozmieszczone w regularny sposób. Elewacja północno-zachodnia, od strony dziedzińca, jest parterowa w części korpusu, z pięcioosiowym, dwukondygnacyjnym ryzalitem zwieńczonym trójkątnym szczytem, flankowanym piętrowymi wieżami o nieregularnym rozmieszczeniu okien. Szczyt ryzalitu jest opracowany w sposób następujący: w prostokątnym polu środkowym, otoczonym pilastrami, umieszczony jest kartusz herbowy, nad którym znajduje się trójkątny przyczółek z gzymsem kostkowym. Część środkowa jest ujęta dwoma spływami, zakończonymi niewielkimi filarami.
Dekoracje ścian i wnętrz wykonane są z elementów rzeźbiarskich przeniesionych z zniszczonego w czasie I wojny światowej osiemnastowiecznego pałacu w Różance, który był dawną siedzibą linii rodu Zamoyskich z Włodawy. W wschodnim skrzydle umieszczono trzynaście kapiteli korynckich z początku XVIII wieku oraz tablicę informacyjną z datą 1716. Do pałacu w Adampolu przeniesiono również kominek z 1836 roku oraz kilka klasycystycznych rzeźb. W zachodnim skrzydle, w kaplicy, zamontowano dwa średniowieczne witraże.
Przypisy
Bibliografia
Hucz Agnieszka, Aktywność rodziny Zamoyskich z Włodawy, [W:] Ziemiaństwo na Lubelszczyźnie, Materiały sesji naukowej zorganizowanej w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce 8 – 9 czerwca 2000, opr. Róża Maliszewska, Kozłówka 2001, s. 241 i 246.
Leśniakowska Marta, Jan Koszczyc Witkiewicz i architektura w jego czasach, Warszawa 1998, s. 44, 45, 104, 151, 152 i 222.
Nawrocki Zbigniew, Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa, Adampol. Pałac, 1979, maszynopis Archiwum SOZ w Chełmie.
Zabytki architektury i budownictwa w Polsce, t. 8, Województwo lubelskie, red. Henryk Gawarecki, Warszawa 1973, s. 74.
Linki zewnętrzne
Pałac w Adampolu na stronie polskiezabytki.pl.