Adamówka (województwo podkarpackie)

Adamówka

Adamówka to wieś w Polsce, zlokalizowana w województwie podkarpackim, w powiecie przeworskim, w gminie Adamówka. Miejscowość leży przy drodze wojewódzkiej nr 835.

Wioska jest siedzibą gminy Adamówka.

Kościół w Adamówce pełni rolę kościoła filialnego dla rzymskokatolickiej parafii św. Judy Tadeusza, która znajduje się w Krasnem.

Dobra tabularne ordynacji Czartoryskich były usytuowane w 1905 roku w powiecie jarosławskim w Królestwie Galicji i Lodomerii.

W latach 1853–1975 Adamówka podlegała administracyjnie powiatowi jarosławskiemu.

W latach 1954–1972 wieś była siedzibą władz gromady Adamówka. Natomiast w latach 1975–1998 miejscowość należała do województwa przemyskiego.

Historia

Adamówka została założona przez Adama Sieniawskiego, właściciela dóbr sieniawskich. Pierwsza pisemna wzmianka o wsi pochodzi z 1668 roku. Z dostępnych źródeł wynika, że w Adamówce istniał znaczny folwark, karczma oraz młyn. W czasie I wojny światowej w okolicy miały miejsce intensywne walki, czego pamiątką jest cmentarz wojenny.

W 1934 roku utworzono Gminę (zbiorową) Adamówka, która obejmowała wcześniej istniejące gminy jednostkowe: Adamówka, Cieplice, Dobcza, Dobra, Krasne, Majdan Sieniawski, Pawłowa oraz Słoboda.

W 1897 roku wybrano władze gminne, na czele których stanął Mikołaj Szegda. W 87 domach mieszkało 489 osób, a w obszarze dworskim, licząc 8 domów, było 79 mieszkańców. W 1921 roku liczba domów w Adamówce wzrosła do 101. W latach 1943–1945 z rąk nacjonalistów ukraińskich z OUN-UPA zginęło 30 Polaków. W 1945 roku z 46 domów na Ukrainę wysiedlono 185 osób.

7 października 1974 roku w Adamówce odsłonięto pomnik ku czci czterech funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej, którzy zginęli w walkach z UPA w latach 1944–1947.

Kościół

Pierwotnie Adamówka należała do parafii w Majdanie Sieniawskim, a od 1957 roku przeszła pod parafię w Krasnem. W 1909 roku zbudowano drewnianą kaplicę pod wezwaniem „Matki Bożej Różańcowej”, która została rozbudowana w 1978 roku. Od 1967 roku w każdą niedzielę odprawiano nabożeństwa. W latach 2002–2008 wzniesiono murowany kościół filialny, konsekrowany 9 listopada 2008 roku przez abp metropolitę Przemyskiego Józefa Michalika, pod wezwaniem Matki Bożej Królowej Rodzin.

Oświata

Początki edukacji w Adamówce sięgają 1889 roku, kiedy powstała „niezorganizowana” szkoła, która nie miała stałego nauczyciela. Zgodnie z reskryptem Rady Szkolnej Krajowej, 1 września 1891 roku szkoła została zorganizowana jako publiczna. W latach 1891–1892 funkcjonowała jako szkoła filialna, a od 1892 roku stała się 1-klasowa. W latach 1889–1905 brakowało w niej stałego nauczyciela.

27 sierpnia 1959 roku oddano do użytku w Adamówce szkołę-pomnik tysiąclecia, która była piątą w Polsce oraz pierwszą w województwie rzeszowskim.

Patronem szkoły podstawowej jest św. Jan Paweł II.

W 1999 roku podjęto decyzję o budowie budynku gimnazjum, które ukończono w latach 2000-2001. 24 sierpnia 2001 roku, na podstawie uchwały Rady Gminy w Adamówce, patronem gimnazjum została sł. boża Anna Jenke. 3 września 2001 roku odbyło się poświęcenie gimnazjum, którego dokonał abp Józef Michalik. 18 listopada 2007 roku oddano do użytku Halę Sportową.

Nauczyciele w Adamówce:

  • 1889–1905. Posada opróżniona lub nieobsadzona.
  • 1905–1906. Leopold Łańcucki.
  • 1906–1907. Tekla Trembicka.
  • 1907–1908. Jadwiga Rybińska.
  • 1908–1914(?). Helena Czupówna.

Przypisy

Linki zewnętrzne

Adamówka 2(1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 22.

Opis sołectwa na stronie urzędu gminy

Mapa katastralna wsi Adamówka z 1854 roku