Adam Konstanty Zając
Adam Konstanty Zając (urodzony 26 listopada 1940 roku w Bielsku-Białej) to polski botanik, profesor doktor habilitowany, który specjalizuje się w fitogeografii oraz taksonomii roślin. Został odznaczony Medalem im. Władysława Szafera i jest autorem wielu publikacji naukowych, często współautorstwa z żoną, Marią.
Życiorys
Urodził się 26 listopada 1940 roku w Bielsku-Białej, jako syn Konstantego i Zofii Anny. W swoim rodzinnym mieście uczęszczał do szkoły podstawowej w latach 1947–1954, a następnie do II Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Asnyka w latach 1954–1958.
W latach 1958–1960 studiował chemię na Uniwersytecie Jagiellońskim, jednak w 1961 roku przeniósł się na Wydział Biologii i Geografii Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie, gdzie w 1966 roku obronił pracę magisterską z botaniki pod kierunkiem Kazimierza Kostrakiewicza.
Po ukończeniu studiów w 1966 roku, rozpoczął pracę jako asystent naukowo-techniczny w Katedrze Systematyki i Geografii Roślin w Instytucie Botaniki na Wydziale Biologii UJ, pod opieką Jana Kornaśa. Od 1969 roku pełnił funkcję asystenta, a od 1973 do 1980 roku adiunkta w Zakładzie Taksonomii Roślin i Fitogeografii. W 1970 roku uzyskał doktorat na podstawie pracy pt. Krytyczna rewizja polskich przedstawicieli rodzaju Cerastium L., sekcji Fugacia i Caespitosa (promotor J. Kornaś). W 1980 roku uzyskał habilitację w oparciu o monografię Pochodzenie archeofitów występujących w Polsce. Tytuł profesora nauk biologicznych otrzymał 27 kwietnia 1993 roku. W latach 1992–2008 pełnił funkcję dyrektora Instytutu Botaniki, a w latach 1993–2011 kierował Zakładem Taksonomii Roślin i Fitogeografii.
Adam Zając odbył liczne zagraniczne wyjazdy naukowe, m.in. do Austrii, Czech, Jugosławii, Niemiec, Słowacji, Szwecji, na Ukrainę, Węgry oraz do Związku Radzieckiego. W 1972 roku spędził pół roku na Uniwersytecie Helsińskim, a w 1980 roku trzy miesiące na Uniwersytecie Bagdadzkim.
Od 1968 roku był członkiem Polskiego Towarzystwa Botanicznego oraz wiceprzewodniczącym Fundacji dla Uniwersytetu Jagiellońskiego.
W 2004 roku, razem z żoną Marią, otrzymał Medal im. Władysława Szafera. W 2010 roku przyznano mu honorowe członkostwo Czeskiego Towarzystwa Botanicznego.
Był recenzentem 39 prac doktorskich i habilitacyjnych oraz promotorem 17 prac doktorskich, w tym Agnieszki Popieli, Marcina Nobisa i Krzysztofa Oklejewicza.
Był członkiem dwóch komitetów Polskiej Akademii Nauk: Botaniki oraz Ochrony Przyrody. Współpracował z Uniwersytetem Szczecińskim jako współredaktor „Zachodniopomorskiego Atlasu Rozmieszczenia Roślin i Grzybów” oraz współtwórca „Herbarium Stetinense”. W 2021 roku był profesorem emerytowanym w Instytucie Botaniki UJ.
Jest autorem wielu publikacji naukowych.
Życie prywatne
Jego pierwszą żoną była dr Eugenia Urszula Zając (ur. 1941), a drugą prof. Maria Zając (1955–2018) – obie były botaniczkami, z którymi współpracował zawodowo. Od 1988 roku był członkiem Krakowskiej Loży Fajki.
Publikacje
Pełna lista jego publikacji do 2011 roku, przygotowana przez Marię Zając, została opublikowana w Wiadomościach Botanicznych 55 (3/4), 2011.
Upamiętnienie
Na jego cześć nazwano następujące gatunki i rodzaje roślin:
- Rodzaj storczyka z Ameryki Południowej: Adamanthus (opisany przez prof. Dariusza Szlachetko)
- Karpacki gatunek jastrzębca: Hieracium zajacii (opisany przez prof. Zbigniewa Szeląga)
- Kazachski gatunek ostnicy: Stipa adamii (opisany przez Marcina Nobisa)
- Gatunek mniszka opisany z Polski: Taraxacum zajacii (opisany przez Jolantę Marciniuk i Pawła Marciniuka)
- Kaukaski gatunek zarazy: Orobanche zajaciorum (opisany przez Renatę Piwowarczyk)