Adam z Notre Dame
Adam z Notre Dame to gotycka rzeźba, która pochodzi z katedry Notre Dame w Paryżu. Obecnie znajduje się w zbiorach paryskiego Musée National du Moyen Âge (znanego także jako Musée de Cluny).
Dzieło, przedstawiające biblijnego Adama, zostało stworzone wkrótce po 1260 roku. W przeszłości rzeźba była częścią dekoracji wnętrza południowego ramienia transeptu katedry. Oprócz postaci Adama, w skład dekoracji wchodziły: figura Ewy, ukrzyżowany Chrystus oraz grupa aniołów. Anioły trzymały narzędzia Męki Chrystusa (Arma Christi) i grały na trąbach. Zniszczenia spowodowane rewolucją francuską ocaliły jedynie figurę Adama, która jednak jest mocno uszkodzona. Podczas prac konserwatorskich dodano brakujące ramię oraz części dłoni i stóp. Mimo tych strat, dzieło zachowało charakterystyczne cechy, które pozwalają umiejscowić je w kontekście ówczesnej sztuki gotyckiej.
Sylwetka Adama jest smukła, z nieco wydłużonymi proporcjami, przedstawiona w klasycznym kontrapoście, z linią ciała delikatnie przechyloną w przeciwskrętach. Uniesione biodro odpowiada prawej nodze, podczas gdy górna część ciała lekko skłania się ku nogi, co sprawia, że głowa jest lekko odchylona w prawo. Rzeźba charakteryzuje się także stylizowaną gałęzią z liśćmi, która zasłania biodra postaci. Ponadto, rzeźbę cechuje „miękkość” i delikatność powierzchni, co nadaje postaci wdzięku. Jest to rzadki przykład aktu w sztuce XIII wieku; układ postaci ujawnia wpływy sztuki antycznej. Figura Adama ilustruje, jak wówczas postrzegano ludzkie ciało i jego ruch.
Twórca Adama oraz zespołu nieistniejących rzeźb z południowego transeptu zrealizował również rzeźby z przegrody chórowej paryskiej katedry, w tym figurę Chrystusa stojącego przed bramami piekieł. Postać Chrystusa wykazuje większy dynamizm niż Adam.
Bibliografia
Uwe Geese: Rzeźba gotycka Francji, Włoch, Niemiec i Anglii [w:] Rolf Toman (red.) Sztuka gotyku. Architektura. Rzeźba. Malarstwo. Köln 1998.
Linki zewnętrzne
O rzeźbie z oficjalnej strony Musée National du Moyen Âge: musee-moyenage.fr [zarchiwizowane z tego adresu (2008-11-22)].