Adam z Będkowa
Adam z Będkowa (łac. de Bantkow, de Bandkow) herbu Prus II, żyjący w XIV wieku, zmarł 16 października 1451 roku w Krakowie. Był on duchownym krakowskim, kanonikiem katedralnym, oficjałem, wikariuszem in spiritualibus oraz przez wiele lat archiprezbiterem kościoła Mariackiego w Krakowie, a także notariuszem publicznym.
Życiorys
Ukończył studia prawnicze w Bolonii 27 maja 1422 roku, zdobywając tytuł doktora dekretów. Od roku 1423 pełnił rolę wykładowcy prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim.
W latach 1399–1412 był plebanem w Wolborzu, a od 1413 do 1450 roku pełnił obowiązki kanonika i oficjała krakowskiego oraz proboszcza kościoła Mariackiego w Krakowie. Jego nazwisko pojawia się liczne razy w dokumentach Kapituły Krakowskiej, a także na dyplomach podpisywanych przez biskupa krakowskiego Wojciecha Jastrzębca, dla którego Adam był wikariuszem generalnym i oficjałem w latach 1413–1418. Z racji zajmowanych funkcji, uczestniczył w misjach dyplomatycznych za granicą. W 1424 roku Adam przebywał w Rzymie, co potwierdza dokument z 17 stycznia 1424 roku wystawiony przez kancelarię papieską Marcina V, dotyczący sprawy odwołania paszkwilu na króla Polski Jagiełłę autorstwa dominikanina Jana Falkenberga. W 1429 roku brał udział w sporze pomiędzy prawnikami wiedeńskimi a krakowskimi, który dotyczył uprawnień niekoronowanego przez papieża cesarza Zygmunta Luksemburskiego do mianowania królów. W 1450 roku zamienił swoje stanowisko archiprezbitera kościoła Mariackiego na kanonię i prebendę kościoła w Kielcach. Adam z Będkowa był również kanonikiem gnieźnieńskim (1399–1447), krakowskim (1410), rudzkim (1410), poznańskim (1426), sandomierskim (1427) oraz dziekanem kieleckim w latach 1423–1427. Zmarł w Krakowie i został pochowany w katedrze krakowskiej.
Działalność fundatorska
Adam był osobą zamożną. Zbudował dom przy ul. Kanonicznej 14 (wschodnia pierzeja) na terenie, który należał do wyposażenia altarii św. Agnieszki w katedrze. Był także fundatorem „domu wspólnego” dla wikariuszy katedralnych, który znajdował się naprzeciw południowego wejścia do katedry (aktualnie nieistniejący). Na kwotę 87 grzywien ufundował dwutomowy Antiphonarium de Sanctis, znany również jako Antyfonarz Adama z Będkowa, dla katedry.
Po jego śmierci powstał ołtarz śś. Heleny i Apolonii w kaplicy śś. Kosmy i Damiana, która znajduje się przy zakrystii katedralnej, a jego poświęcenie miało miejsce w 1453 roku. Wykonawcą jego woli był biskup krakowski Tomasz Strzempiński.
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
- Barbara Miodońska: Małopolskie malarstwo książkowe. Warszawa: PWN, 1993. ISBN 83-01-10963-7.
- Barbara Miodońska: Iluminacje krakowskich rękopisów na Wawelu. Kraków: Ministerstwo Kultury i Sztuki, Zarząd muzeów i ochrony zabytków, 1967.
- Adam Labuda, Krystyna Secomska: Malarstwo Gotyckie w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2004. ISBN 83-7181-348-1.