Adam Wrzosek

Adam Wrzosek (ur. 6 maja 1875 w Zagórzu, zm. 26 lutego 1965 w Poznaniu) to wybitny polski lekarz patolog, antropolog oraz historyk medycyny.

Życiorys

Urodził się w rodzinie szlacheckiej, herbu Dołęga. Jego rodzicami byli Józef Wrzosek i Pelagia ze Skibińskich. Nauka w szkole średniej rozpoczęła się w Piotrkowie, a zakończyła w Łodzi, gdzie w 1894 roku uzyskał świadectwo dojrzałości. Następnie studiował w Kijowie, Zurychu, Berlinie, Paryżu, Krakowie i Wiedniu. W 1910 roku objął stanowisko profesora na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie prowadził wykłady z historii medycyny. W 1918 roku został profesorem na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego. W 1920 roku osiedlił się w Poznaniu, gdzie został powołany na organizatora oraz pierwszego dziekana nowo utworzonego Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego. Od 1930 roku był aktywnym członkiem Polskiej Akademii Umiejętności.

W latach 1935–1939 kierował Zakładem Historii Medycyny na Uniwersytecie w Wilnie. Był także założycielem Polskiego Towarzystwa Antropologicznego oraz Towarzystwa Historii Medycyny. Współpracował jako redaktor z Przeglądem Antropologiczny oraz Archiwum Historii i Filozofii Medycyny. Był członkiem Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania.

W czasie II wojny światowej mieszkał w Warszawie, przy ulicy Madalińskiego 15. Tam pełnił funkcję dziekana Wydziału Lekarskiego Tajnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich w Warszawie w latach 1942–1944, a po wojnie wykładał historię i filozofię medycyny w Krakowie.

W 1945 roku wrócił do Poznania, aby odbudować zniszczony przez okupanta niemieckiego Zakład Historii i Filozofii Medycyny oraz Zakład Antropologii. Wykładał tam historię i filozofię medycyny, logikę medycyny, etykę lekarską oraz antropologię. W latach 1947–1957 był na emeryturze, a w latach 1957–1960 został powołany na profesora Katedry Historii Medycyny na Akademii Medycznej w Poznaniu, gdzie prowadził wykłady z historii, medycyny oraz propedeutykę lekarską. Od 1945 przez trzy lata pełnił funkcję sekretarza Wydziału IV PAU, a w latach 1948–1950 był jego dyrektorem. Po 1960 roku przeszedł na emeryturę.

Zmarł 26 lutego 1965 roku w Poznaniu. Został pochowany na Cmentarzu Junikowskim w Poznaniu (pole 1, kwatera 1, miejsce 26). Był żonaty z Marią Dąbrowską, z którą miał córkę Ludmiłę, zamężną Krakowiecką.

Jego księgozbiór został włączony do zbiorów Muzeum Wydziału Lekarskiego UJ.

W 2022 roku opublikowano monografię Michała Musielaka pt. Profesor Adam Wrzosek (1875–1965) – historyk i filozof medycyny. Zarys biografii intelektualnej, wydaną przez Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu.

Dorobek naukowy

Dorobek naukowy Adama Wrzoska obejmuje około 460 publikacji, głównie dotyczących historii medycyny, propedeutyki lekarskiej, biologii, bakteriologii, antropologii, prehistorii, etnografii oraz kultury polskiej. Wśród jego prac znajdują się monografie wybitnych lekarzy, takich jak Jędrzej Śniadecki, Ludwik Bierkowski, Józef Majer, Karol Marcinkowski i Tytus Chałubiński.

Wrzosek interesował się również filozofią medycyny i należał do polskiej szkoły filozofii medycyny. Jest także założycielem dwóch czasopism: „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” oraz „Przegląd Antropologiczny”.

Ordery i odznaczenia

Otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski 2 maja 1923 roku „za zasługi, położone dla Rzeczypospolitej Polskiej na polu nauki i pracy obywatelskiej”.

Upamiętnienie

Jego imię nosi ulica na poznańskich Winiarach, w pobliżu Wielkopolskiego Centrum Pediatrii, która znajduje się pomiędzy szpitalami MSW a wojewódzkim (druga, niepołączona część, niegdyś odchodziła od Alei Solidarności, obecnie nosi nazwę Dobrego Pasterza). W przeszłości znajdował się tam przystanek MPK Poznań (linia tramwajowa na Piątkowską, przemianowany na Osiedle Winiary).

W czasie pandemii COVID-19 jego imię nosiła także hala 7A szpitala tymczasowego na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich, będącego częścią Szpitala Klinicznego Przemienienia Pańskiego Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu.

Ponadto, jego imię nosi budynek Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego (Collegium Adama Wrzoska) przy ulicy Rokietnickiej w Poznaniu.

Przypisy

Bibliografia

Wielkopolski Słownik Biograficzny, PWN, Warszawa – Poznań, 1981, s. 848.
Zenon Maćkowiak, Michał Musielak, Adam Wrzosek: życie i działalność, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2000.
Michał Musielak, Adam Wrzosek, [w:] Polska szkoła filozofii medycyny. Przedstawiciele i wybrane teksty źródłowe, red. Michał Musielak i Jan Zamojski, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań 2010.
Michał Musielak, Profesor Adam Wrzosek (1875–1965) – historyk i filozof medycyny. Zarys biografii intelektualnej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań 2022.