Adam Wroński (urodzony w 1850 lub 1851 roku w Krakowie, zmarł 17 grudnia 1915 roku w Krynicy) był polskim skrzypkiem, kompozytorem, dyrygentem oraz pedagogiem.
Życiorys
Na początku swojej edukacji Wroński uczęszczał do Szkoły Śpiewu i Muzyki Instytutu Technicznego w Krakowie, gdzie uczył się pod okiem I. Wójcikiewicza, P. Studzińskiego i J. Blaschkego. Następnie swoje umiejętności rozwijał w Konserwatorium Wiedeńskim. Pierwsze artystyczne osiągnięcia zdobył podczas służby wojskowej, początkowo jako skrzypek w orkiestrze 70. Pułku Piechoty w Wiedniu, a potem jako kierownik orkiestry wojskowej 40. Pułku Piechoty w Krakowie, którą prowadził również po zakończeniu służby. Dzięki wsparciu Władysława Żeleńskiego udało mu się założyć nową orkiestrę symfoniczną, z którą występował w Teatrze Starym w Krakowie, akompaniując do sztuk teatralnych oraz rozrywkowych w antraktach. W 1875 roku zorganizował własną orkiestrę zdrojową w Krynicy, która szybko zyskała popularność, przyciągając kuracjuszy różnorodnym programem muzycznym od rana aż do wieczora. Od 1895 roku angażował się w popularyzację muzyki polskiej w mniejszych miejscowościach Galicji Wschodniej, takich jak Sambor i Kołomyja, a w 1897 roku objął stanowisko dyrygenta orkiestry teatralnej we Lwowie. Pomimo licznych przeprowadzek, każdy sezon letni spędzał w ukochanej Krynicy, gdzie zmarł w 1915 roku.
W trakcie swojej kariery muzycznej Wroński zajmował wiele kierowniczych stanowisk, był m.in. dyrektorem Towarzystwa Muzycznego w Kołomyi i Samborze oraz orkiestry i szkoły muzycznej Towarzystwa Przyjaciół Muzyki „Harmonia” w Krakowie. Jako skrzypek występował w zespołach kameralnych z takimi artystami jak Jan Ostrowski, Józef Adamowski czy Marcelina Czartoryska.
W jego twórczości można dostrzec wyraźne wpływy muzyki wiedeńskiej, co przyczyniło się do jego przydomka „polski Strauss” (obok Leopolda Lewandowskiego i Fabiana Tymolskiego). Był niezwykle płodnym kompozytorem, stworzył ponad 250 dzieł, głównie utworów fortepianowych tanecznych (walce, mazury, polonezy, galopy, kadryle), ale również fantazje, uwertury, marsze, pieśni solowe i chóralne oraz wodewile.
Wybrane kompozycje
- Weselne dźwięki: walce na fortepian
- Na wyżynku: mazury na fortepian
- Marsz myśliwski: skomponowany na fortepian
- Lutnia polska: zbiór pieśni narodowych na fortepian
- Diabeł: galop na fortepian
- Białe róże: walce na fortepian
- Kontredanse z czartowskiej ławy
- Wspomnienie z Krynicy: polka na fortepian
- Marsz żałobny J. I. Kraszewskiego – skomponowany z okazji pogrzebu Józefa Kraszewskiego
- Wspomnienia balowe: kadryl na fortepian
- Na falach Wisły: walce na fortepian
- Hucułeczka: polka na fortepian
- Do Śniatyna kucykami: galop na fortepian
- Warszawianka: polka-mazurka na fortepian
- Na rowerze: galop na fortepian
- Pożegnanie Krakowa: mazurek na skrzypce i fortepian
- Tęsknota: piosenka z towarzyszeniem fortepianu
- Zuch Stach: mazur na fortepian
- Do Poznania: mazury na fortepian
- Nad Prutem: dumka i kołomyjka na fortepian
- W majową noc: piosenka na sopran z akompaniamentem fortepianu
- Adela: walce na fortepian
- Taniec misia – grizzi [sic!] dance
- Nad morskim okiem: walce na fortepian
Przypisy
Bibliografia
Chmara-Żaczkiewicz Barbara, Wroński Adam, w: Encyklopedia muzyczna PWM, Dziębowska Elżbieta (red.), t. 12, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 2012, s. 271
Linki zewnętrzne
Kolekcja poświęcona Adamowi Wrońskiemu w bibliotece Polona