Adam Wiśniewski-Snerg (urodzony 1 stycznia 1937 roku w Płocku, zmarły 23 sierpnia 1995 roku w Warszawie) był polskim pisarzem specjalizującym się w science fiction.
Przez długi okres, mimo presji ze strony mediów, starannie skrywał swój wizerunek, nie udzielając wywiadów ani nie dzieląc się informacjami o swoim życiu. W swoich dziełach przedstawiał unikalną, syntetyczną wizję świata, którą postrzegał jako bliską rzeczywistości. Na końcu swojego życia, zapomniany i niedoceniany, po tragicznej śmierci samobójczej, został odkryty na nowo jako jeden z najwybitniejszych polskich autorów SF. Pseudonim „Snerg” został stworzony przez niego w związku z popularnością nazwiska Wiśniewski oraz imienia Adam. „Snerg” to skrót od Sumy Całkowitej Energii.
Na etapie końcowym swojego życia Adam Wiśniewski-Snerg zmagał się z ciężką depresją, o jego ostatnich chwilach relacjonowała ciotka na łamach „Nowej Fantastyki”.
Twórczość
Debiutował jako poeta w 1968 roku na łamach „Kameny”.
Jego pierwsza powieść, Robot, zyskała najwyższe uznanie i jest uważana za jego najważniejsze dzieło. W tej książce Snerg buduje świat oparty na teorii nadistot, w którym Mechanizm rządzi niepodzielnie, a ludzie żyją w nieświadomości swojego zniewolenia.
Książka zdobyła nagrodę w plebiscycie ogłoszonym przez Ogólnopolski Klub Miłośników Fantastyki i Science Fiction w maju 1976 roku w „Expressie Wieczornym”, w kategorii najciekawszej i najbardziej wartościowej książki SF wydanej w Polsce Ludowej (niekoniecznie autorstwa polskiego pisarza). Uroczystość wręczenia nagrody miała miejsce podczas I Ogólnopolskiego Konwentu Klubów i Miłośników SF w grudniu 1977 roku.
W ograniczonym dorobku Snerga znajdują się również nowele i opowiadania, takie jak Tramwajada, seria o Perrym Eksie, Anioł przemocy oraz Otępienie. Niektóre z opowiadań ukazały się w „Nowej Fantastyce”, w tym: Rozdwojenie, Dzikus, Przerwany film, Zmowa.
Jednym z jego najważniejszych dzieł uznawana jest Jednolita teoria czasoprzestrzeni, wydana w 1990 roku własnym nakładem (10 tysięcy egzemplarzy). Niestety, praca ta nie zyskała uznania w kręgach naukowych.
Był autorem kilku teorii dotyczących różnych dziedzin nauki i sztuki, takich jak Teoria nadistot, Teoria bezpieczeństwa oraz koncepcja decentryzmu.
W powieści Według łotra Snerg porusza temat różnych stopni człowieczeństwa i rzeczywistości oraz uczestnictwa w niej. Każda postać, od manekina po reżysera, postrzega świat w sposób, który odpowiada jej poziomowi świadomości. Manekin, widząc innych manekinów, myśli, że są to ludzie, traktując ich poważnie. Dopiero wyższy stopień percepcji pozwala na zauważenie ułomności niższego stanu. Powieść zdobyła znaczną popularność i doczekała się wielu wydań, w tym zagranicznych.
Jego dzieła zostały przetłumaczone na język angielski, niemiecki, węgierski oraz czeski.
Po śmierci Snerga opublikowane książki, takie jak Oro oraz Trzecia cywilizacja, nie zyskały uznania w oczach czytelników i krytyków. Oba dzieła poruszają temat zapomnianej cywilizacji, której historię główny bohater odkrywa dzięki przypadkowo znalezionym artefaktom. Fabuła jest dość schematyczna i przewidywalna, a także budzi zastrzeżenia co do warsztatu pisarskiego oraz logicznej spójności, przez co utwory sprawiają wrażenie szkiców niż gotowych dzieł. Niektórzy miłośnicy Snerga mają wątpliwości, czy te utwory naprawdę wyszły spod jego pióra.
Ostatecznie autor nie zdecydował się na ich publikację.
Ważniejsze dzieła
Robot (Wydawnictwo Literackie, Kraków 1973)
Według łotra (Wydawnictwo Literackie, Kraków 1978)
Nagi cel (Czytelnik, Warszawa 1980)
Arka (Czytelnik, Warszawa 1989)
Jednolita teoria czasoprzestrzeni (Wydawnictwo Pusty Obłok, Warszawa 1990)
Dzieła wydane pośmiertnie
Oro (Wydawnictwo Amber, Warszawa 1997)
Trzecia cywilizacja (Wydawnictwo C&T, Toruń 1998)
Anioł przemocy i inne opowiadania (Wydawnictwo INFO-ART, Gliwice 2001)
Upamiętnienie
Snerg stał się pierwowzorem postaci Sneera, głównego bohatera powieści Janusza A. Zajdla Limes inferior. Zajdel nadał swojemu bohaterowi nazwisko Adi Cherryson (przekładając nazwisko Snerga na angielski) i uczynił go „lifterem”, osobą zarabiającą na potajemnym zdawaniu egzaminów na wyższe poziomy inteligencji, mimo że sam miał niski współczynnik IQ. Jest to aluzja do życiorysu Snerga, który nie zdał matury przez konflikt z nauczycielką języka polskiego, a następnie przez pewien czas zarabiał na korepetycjach z fizyki dla studentów wyższych lat.
Snerg również użyczył swojego imienia bohaterowi debiutanckiego opowiadania Marka Huberatha Wrócieeś Sneogg, wiedziaam…
Jego nazwisko pojawiło się w mediach w kontekście rzekomego plagiatu, którego mieli dopuścić się bracia Wachowscy, twórcy filmu Matrix, którego rzeczywistość przypomina tę opisaną w opowiadaniu Snerga Anioł przemocy.
Adam Wiśniewski-Snerg jest patronem Gminnej Biblioteki Publicznej w Milejewie.
Przypisy
Linki zewnętrzne